W jakim przypadku na banku spoczywa obowiązek ustalenia, czy posiadacz rachunku wspólnego wciąż żyje?
Na mocy treści art. 59b ustawy – prawo bankowe, bank jest zobowiązany do wystąpienia z upływem 3 miesięcy od dnia wygaśnięcia umowy rachunku bankowego, do ministra właściwego do spraw informatyzacji o udostępnienie danych z rejestru PESEL umożliwiających ustalenie, czy posiadacz rachunku żyje. Aby bank mógł dokonać tej czynności, łącznie muszą zostać spełnione cztery przesłanki.
Po pierwsze, umowa rachunku bankowego łącząca bank z klientem musi być umową zawartą na czas określony. Po drugie zaś, umowa ta musi wygasnąć wskutek upływu okresu, na który została zawarta. Po trzecie, przedmiotowa umowa rachunku bankowego nie może być zawarta przez jego posiadacza w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Po czwarte z kolei, posiadacz rachunku przed rozwiązaniem umowy nie wydał dyspozycji wypłaty środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym.
Określenie czy posiadacz rachunku bankowego żyje, będzie determinować dalsze postępowanie banku w sprawie. Należy bowiem nadmienić, że w razie ustalenia na podstawie danych wynikających z rejestru PESEL, iż posiadacz rachunku bankowego nie żyje, bank jest zobligowany, aby zawiadomić o tym ewentualnych beneficjentów dyspozycji wkładem na wypadek śmierci (w myśl art. 56a ust. 2 ustawy – prawo bankowe) lub gminę ostatniego miejsca zamieszkania posiadacza rachunku bankowego (co wynika z treści art. 111c ustawy – prawo bankowe).
Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że bank, w razie ustalenia, że posiadacz rachunku bankowego, który przed śmiercią dokonał dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, oprócz zawiadomienia beneficjenta dyspozycji wkładem na wypadek śmierci o śmierci posiadacza rachunku, powinien również zrealizować na jego rzecz treść przedmiotowej dyspozycji.
Warto zaznaczyć, że może dojść do sytuacji, gdy bank, niezależnie od realizacji dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, zostanie również wezwany przez spadkobierców zmarłego do wypłaty pozostałych środków znajdujących się na rachunku. Należy jednak pamiętać, że pierwszeństwo w wypłacie mają środki przeznaczone na realizację dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, które nie wchodzą w skład masy spadkowej po zmarłym.
Jednocześnie trzeba wyjaśnić, iż jeśli wskutek weryfikacji w rejestrze PESEL okazałoby się, że posiadacz rachunku nadal żyje, to bank jest zwolniony z obowiązku podejmowania dalszych czynności w sprawie. Żaden bowiem z przepisów ustawy – prawo bankowe nie nakłada na niego obowiązku podjęcia jakichkolwiek działań w tej sytuacji. Same zaś środki zgromadzone na rachunku bankowym posiadacza trafiłyby na specjalny rachunek techniczny, z którego zostałyby wypłacone dopiero na żądanie posiadacza tego rachunku, a w razie jego ewentualnej śmierci – mogłyby przykładowo zostać przeznaczone na poczet ewentualnej realizacji dyspozycji wkładem na wypadek śmierci bądź podjęte na żądanie spadkobierców zmarłego.
