wtorek, 30 kwietnia 2024, 03:09
Strona: LexPortal.eu
Kurs: RODO w firmie (RODO w firmie)
Słownik pojęć: RODO w pytaniach i odpowiedziach
C

Co należy rozumieć przez formę elektroniczną pełnomocnictwa?

Pełnomocnictwo w formie elektronicznej to np. dokument w formacie DOC opatrzony podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym przez osoby upoważnione do reprezentowania administratora/podmiotu przetwarzającego.

Uwaga: Dokument podpisany własnoręcznie i zeskanowany nie będzie uznany za prawidłową formę pełnomocnictwa. Skan pełnomocnictwa nieopatrzony podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym przez osoby upoważnione do reprezentowania administratora/podmiotu przetwarzającego, nie będzie miał właściwej formy.

Co należy załączyć do wniosku o uprzednie konsultacje?

Do wniosku o uprzednie konsultacje należy załączyć pełną ocenę skutków dla ochrony danych dotyczącą przetwarzania, którego dotyczy wniosek (art. 36 ust. 3 lit. e RODO).

Ponadto, jeżeli wniosek podpisuje pełnomocnik należy załączyć oryginał bądź urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa (art. 33 § 3 i § 3a pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego) oraz dowód zapłaty należnej opłaty skarbowej w wysokości 17 zł (§ 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej, Dz. U. Nr 187, poz. 1330). Opłatę skarbową należy uiścić w kasie lub na konto Dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy, ul. Nowogrodzka 43, 00 – 691 Warszawa, Nr konta: 60 1030 1508 0000 0005 5001 0038.

Co nam dają „cookies”?

Dzięki „cookie” korzystanie ze stron internetowych jest łatwiejsze i przyjemniejsze a ich zawartość – teksty, zdjęcia, ankiety, sondy, ale również reklamy – jest lepiej dopasowana do oczekiwań i preferencji każdego użytkownika internetu.

Źródło: wszystkoociasteczkach.pl

Co powinno zawierać zawiadomienie skierowane do abonenta?

Zgodnie z art. 3 ust. 4 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 611/2013, w powiadomieniu skierowanym do abonenta lub osoby fizycznej dostawca zawiera takie informacje, jak:

  1. nazwa dostawcy;
  2. imię i nazwisko oraz dane kontaktowe inspektora ochrony danych lub innego punktu kontaktowego, w którym można uzyskać więcej informacji;
  3. streszczenie zdarzenia, w wyniku którego doszło do naruszenia danych osobowych;
  4. przybliżona data zdarzenia;
  5. charakter i treść danych osobowych, zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia;
  6. prawdopodobne konsekwencje naruszenie danych osobowych dla danego abonenta lub osoby fizycznej, zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia;
  7. okoliczności naruszenia danych osobowych, zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia;
  8. środki wprowadzone przez dostawcę w celu zaradzenia naruszeniu ochrony danych osobowych;
  9. środki zalecane przez dostawcę w celu złagodzenia ewentualnych niekorzystnych skutków.

Co to jest Biuro SIRENE?

Biuro SIRENE (Supplementary Information REquest at the National Entries) jest organem powoływanym na podstawie art. 108 Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen (KWS) przez każde państwo będące stroną tej Konwencji jako organ odpowiedzialny za moduł krajowy Systemu Informacyjnego Schengen. Art. 108 Zgodnie z treścią art. 108 KWS został następnie zastąpiony przez art. 7 ust. 2 Decyzji Rady 2007/533/WSiSW z dnia 12 czerwca 2007 r. w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II) oraz art. 7 ust. 2 Rozporządzenia (WE) 1987/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II). Biuro SIRENE jest jedynym organem uprawnionym do wprowadzania danych do Systemu Informacyjnego Schengen, a jego podstawową funkcją  jest wymiana dodatkowych informacji niezbędnych ze względu na dotyczące osób i przedmiotów wpisy przetwarzane w Systemie Informacyjnym Schenegen.

Zadania Biur SIRENE obejmują trzy obszary: wymiana informacji uzupełniających niezbędnych przy wprowadzaniu wpisów i w celu umożliwienia podjęcia odpowiednich działań w przypadku trafienia w SIS, (czyli gdy w wyniku sprawdzenia w Systemie Informacyjnym Schengen (SIS) odnaleziono osoby lub przedmioty wprowadzone do systemu), przestrzeganie określonych przepisów rozporządzenia i decyzji o SIS II (w tym weryfikacja jakości danych wprowadzanych do SIS II) oraz służenie jako punkt łącznikowy pomiędzy służbami krajowymi oraz organami międzynarodowymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo publiczne (np. Interpolem).

Co do zasady działania Biur SIRENE regulowane są w Podręczniku SIRENE, który szczegółowo opisuje procedury dotyczące poszczególnych kategorii wpisów w SIS II. Podręcznik SIRENE został przyjęty jako Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 29 stycznia 2015r. zastępująca załącznik do decyzji wykonawczej 2013/115/UE w sprawie przyjęcia podręcznika SIRENE i innych środków wykonawczych dla systemu informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II) (notyfikowana jako dokument nr C(2015) 326).

Polskie Biuro SIRENE zostało utworzone na podstawie art. 35 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczpospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen i Wizowym Systemie Informacyjnym w ramach struktury Komendy Głównej Policji.  Zgodnie z art. 36 ww. ustawy szefa biura SIRENE powołuje i odwołuje Komendant Główny Policji po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Natomiast art. 37 stanowi, że wszystkie organy uprawnione do dostępu do SIS są obowiązane, w zakresie swojego działania, do współpracy z biurem SIRENE w celu realizacji jego zadań związanych z udziałem w Systemie Informacyjnym Schengen, w tym do wymiany informacji uzupełniających.

Pisma do Biura SIRENE należy kierować na adres: 

Biuro Współpracy Międzynarodowej Policji
Biuro SIRENE
Komenda Główna Policji
ul. Puławska 148/150
02-624 Warszawa

Źródło: uodo.gov.pl

Co to jest Eurodac?

Europejski Zautomatyzowany System Rozpoznawania Odcisków Palców (Eurodac) jest systemem informatycznym pierwotnie utworzonymna podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 2725/2000 z dnia 11 grudnia 2000 r. dotyczące ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania Konwencji Dublińskiej, które zostało zmienione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 603/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania rozporządzenia (UE) nr 604/2013 w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca oraz w sprawie występowania o porównanie z danymi Eurodac przez organy ścigania państw członkowskich i Europol na potrzeby ochrony porządku publicznego, oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1077/2011 ustanawiające Europejską Agencję ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (rozporządzenie o Eurodac).

Celem tego systemu jest umożliwienie wskazania państwa właściwego do badania wniosków o azyl wniesionych w Państwie Członkowskim, zgodnie z przepisami Konwencji określającej Państwo właściwe dla rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu wniesionych w Państwie Członkowskim Wspólnot Europejskich, podpisanej w dniu 15 czerwca 1990 r. w Dublinie, oraz w celu ułatwienia stosowania tej Konwencji. Konwencja dublińska została zastąpiona przez rozporządzenie Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiające kryteria i mechanizmy określania Państwa Członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z Państw Członkowskich przez obywatela państwa trzeciego, które zostało zmienione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca. 

System Eurodac składa się z:

  • jednostki centralnej wyposażonej w skomputeryzowany system rozpoznawania odcisków palców ustanowionej w ramach Komisji Europejskiej;
  • skomputeryzowanej centralnej bazy danych, w której dane określone w rozporządzeniu o Eurodac są przetwarzane dla celów porównywania odcisków palców osób ubiegających się o azyl oraz cudzoziemców zatrzymanych w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy zewnętrznej oraz cudzoziemców przebywających nielegalnie w Państwie Członkowskim;
  • środków służących do przesyłania danych pomiędzy Państwami Członkowskimi i centralną bazą danych.

Źródło: uodo.gov.pl

Co to jest naruszenie danych osobowych?

Przez pojęcie „naruszenia ochrony danych” należy rozumieć „naruszenie bezpieczeństwa prowadzące do przypadkowego lub niezgodnego z prawem zniszczenia, utracenia, zmodyfikowania, nieuprawnionego ujawnienia lub nieuprawnionego dostępu do danych osobowych przesyłanych, przechowywanych lub w inny sposób przetwarzanych” (art. 4 pkt 12 RODO). 

Aby zaistniało naruszenie muszą być spełnione łącznie trzy przesłanki:

  • naruszenie musi dotyczyć danych osobowych przesyłanych, przechowywanych lub w inny sposób przetwarzanych przez podmiot, którego dotyczy naruszenie;
  • skutkiem naruszenia musi być zniszczenie, utracenie, zmodyfikowanie, nieuprawnione ujawnienie lub nieuprawniony dostęp do danych osobowych;
  • naruszenie jest skutkiem złamania zasad bezpieczeństwa danych.

Jednocześnie jak wskazuje Grupa Robocza Art. 29 można wyróżnić trzy typy naruszenia ochrony danych osobowych:

  • naruszenie poufności – polega na ujawnieniu danych osobowych nieuprawnionej osobie;

 

Przykład: „Przypadkowe wysłanie danych osobowych klienta do niewłaściwego działu firmy lub osoby postronnej.”

 

  • naruszenie dostępności – polega na trwałej utracie lub zniszczeniu danych osobowych;

 

Przykład I: „Zgubienie lub kradzież nośnika zawierającego kopię bazy danych klientów administratora.”

 

Przykład II: „Pracownik przypadkowo lub osoba nieupoważniona celowo usuwa dane ze zbioru. Administrator próbuje odzyskać dane z kopii zapasowej, jednak jego działania nie przynoszą rezultatu.”

 

  • naruszenie integralności – polega na zmianie treści danych osobowych w sposób nieautoryzowany.

 

Przykład: „Pracownik dla  żartu zmienia nazwiska klientów poprzez dopisanie litery „s” na końcu każdego z nich.”
 
Źródło: uodo.gov.pl

Co to jest RODO?

Ogólne rozporządzenie o ochronie danych, inaczej rozporządzenie o ochronie danych osobowych, RODO (ang. General Data Protection Regulation, GDPR) – rozporządzenie unijne, zawierające przepisy o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz przepisy o swobodnym przepływie danych osobowych.

Źródło: wikipedia.pl

Co to jest System Informacyjny Schengen (SIS)?

W dniu 14 czerwca 1985 r. pięć Państw Członkowskich Unii Europejskiej: Belgia, Holandia, Luksemburg, Niemcy oraz Francja podpisały umowę o stopniowym znoszeniu kontroli na granicach wewnętrznych znaną jako Układ z Schengen (O.JL.2000.239.13) mający urzeczywistnić zasadę swobodnego przepływu osób. W kolejnych latach do Układu z Schengen przystępowały kolejne Państwa Członkowskie Unii Europejskiej za wyjątkiem Irlandii i Zjednoczonego Królestwa. Do układu przystąpiły również dwa kraje nienależące do Unii Europejskiej: Islandia i Norwegia. 

Dnia 19 czerwca 1990 r. podpisana została Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen, która dając podstawę prawną do stworzenia Systemu Informacyjnego Schengen umożliwiła w praktyce zrealizowanie postulatu swobody przepływu osób tworząc Obszar Schengen. Krąg państw będących stronami Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen z biegiem czasu rozszerzał się, aby ostatecznie wszystkie państwa będące stronami Układu z Schengen stały się stronami tej Konwencji. 

System Informacyjny Schengen (zwany również SIS) ustanowiony został jako narzędzie rekompensujące zniesienie kontroli na granicach pomiędzy państwami Obszaru Schengen. Jego istota polega na zapewnieniu, aby każde z państw będących stroną Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen posiadało ten sam zestaw informacji pozwalający na dostęp, przy pomocy zautomatyzowanych środków wyszukiwania, do wpisów dotyczących osób i przedmiotów w celu kontroli granicznej oraz innych kontroli policyjnych i celnych prowadzonych w ramach danego kraju oraz w celu wydawania wiz, dokumentów pobytowych i wykonywania przepisów prawnych o cudzoziemcach w kontekście stosowania Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen. Powyższy wymóg zapewniony został przez przyjęcie szczególnej struktury systemu polegającej na utworzeniu jednostki centralnej systemu (C-SIS) oraz modułów krajowych (N-SIS) działających w każdym państwie będącym stroną Konwencji Wykonawczej.

W związku ze stworzeniem Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II) zmieniony zostały podstawy działania sytemu na:

  • Rozporządzenie (WE) nr 1987/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II), który reguluje zasady wprowwadzania i dokonywania sprawdzeń przez służby graniczne i organy wizowe wpisów do celów odmowy pozwolenia na wjazd lub pobyt na terytorium UE;
  • Decyzja Rady 2007/533/WSiSW z dnia 12 czerwca 2007 r. w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II), która reguluje zasady wprowadzania i dokonywania sprawdzeń przez organy policyjne i celne wpisów dotyczących osób poszukiwanych do zatrzymania, osób zaginionych oraz przedmiotych powiązanych z popełnionymi czynami zabronionymi.

Więcej informacji o Systemie Informacyjnym Schengen można znaleźć na stronie internetowej Europejskiego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, w zakładce dotyczącej Grupy koordynującej nadzór nad SIS II: https://secure.edps.europa.eu/EDPSWEB/edps/site/mySite/CSIS oraz stronie Komisji Europejskiej http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-we-do/policies/borders-and-visas/schengen-information-system/index_en.htm. Informacje te dostępne są w języku angielskim.

Źródło: uodo.gov.pl

 

Co to jest UODO?

UODO  to skrót od Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych – organ właściwy do spraw ochrony danych osobowych na terytorium Polski, utworzony ustawą z 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych. Jest również organem nadzorczym w rozumieniu ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO).

Prezes Urzędu jest prawnym kontynuatorem Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Zachował jego majątek, wierzytelności oraz przejął wszczęte przez niego postępowania.

Źródło: wikipedia.pl

Co w przypadku, gdy administrator nie zawiadomił abonenta o fakcie naruszenia danych?

Jeżeli dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie zawiadomił abonenta lub użytkownika końcowego będącego osobą fizyczną o fakcie naruszenia danych osobowych, Prezes UODO może nałożyć, w drodze decyzji, na dostawcę obowiązek przekazania abonentom lub użytkownikom końcowym będącym osobami fizycznymi takiego zawiadomienia, biorąc pod uwagę możliwe niekorzystne skutki naruszenia.

Czy administrator jest zobowiązany na podstawie RODO do zapewnienia inspektorowi zespołu IOD?

Jestem inspektorem ochrony danych w dużym szpitalu o bardzo złożonej strukturze organizacyjnej zatrudniającej personel liczący ponad 2000 pracowników. W mojej codziennej pracy w związku z wykonywaniem zadań IOD spotykam się z ogromną ilością zagadnień dotyczących ochrony danych osobowych wymagających mojej analizy i udzielenia wsparcia administratorowi, bądź jego pracownikom. Istotnym wsparciem w wykonywaniu przeze mnie zadań IOD byłoby wyznaczenie przez administratora zespołu IOD. Czy przepisy RODO nakazują administratorowi wyznaczenie zespołu?  

RODO nakłada na administratora (kierownictwo podmiotu będącego administratorem) określone, bardzo konkretne obowiązki wobec funkcjonującego w jego organizacji inspektora ochrony danych, a sposób ich realizacji zależy od specyfiki danego administratora (m.in. jego wielkości, struktury, rodzaju działalności) i prowadzonego przez niego przetwarzania danych (m.in. charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania). W zależności od tych czynników administrator musi zapewnić IOD właściwe warunki funkcjonowania i to administrator odpowiedzialny jest za skuteczne i prawidłowe wykonywanie przez inspektora jego zadań.  

Takim konkretnym obowiązkiem nałożonym na administratora, jest udzielanie IOD wsparcia w wypełnianiu przez niego zadań (o których mowa w art. 39 RODO), zapewniając mu zasoby niezbędne do wykonania tych zadań oraz dostęp do danych osobowych i operacji przetwarzania, a także zasoby niezbędne do utrzymania jego wiedzy fachowej zgodnie z art. 38 ust. 2 RODO.

Grupa Robocza art. 29 w Wytycznych dotyczących inspektora ochrony danych WP243 rev.01  opowiada się za szerokim rozumieniem zasobów, do których zalicza m.in.: wsparcie kadrowe, np. powołanie zespołu inspektora ochrony danych. Dodać należy, że przez zasoby, które powinien zapewnić administrator można rozumieć również:

  • wsparcie IOD ze strony kadry kierowniczej (np. na poziomie zarządu),
  • wymiar czasu umożliwiający IOD wykonywanie zadań,
  • odpowiednie wsparcie finansowe, infrastrukturalne (pomieszczenia, sprzęt, wyposażenie)
  • oficjalne zakomunikowanie wszystkim pracownikom faktu wyznaczenia IOD i jego zadaniach,
  • umożliwienie dostępu do innych działów organizacji, np. HR, działu prawnego, IT itd.
  • ciągłe szkolenie. IOD powinien mieć możliwość ciągłego aktualizowania wiedzy z zakresu ochrony danych osobowych. Celem powinno być zwiększanie wiedzy IOD i zachęcanie go do udziału w szkoleniach, warsztatach, forach poświęconych ochronie danych etc.

Administrator wyznaczając na inspektora daną osobę powinien wspólnie z nią określić zasady dotyczące zapewnienia takiemu inspektorowi wystarczającej ilości czasu na wypełnianie jego obowiązków, pomocy w stworzeniu planu jego pracy, a w razie potrzeby wsparcie jego funkcjonowania zespołem odpowiednich specjalistów. W celu realizacji wyrażonej w art. 5 ust. 2 RODO zasady rozliczalności, konieczne jest dokonanie starannej analizy, czy wyznaczona osoba będzie w stanie prawidłowo wypełniać wszystkie swoje obowiązki wobec administratora danych. Ocena tej kwestii zależna jest od wielu czynników, w tym m.in. od: dysponowania przez nią odpowiednią do zakresu zadań i specyfiki procesów przetwarzania danych ilością czasu, konieczności unikania konfliktu interesów oraz wielkości i struktury organizacyjnej jednostki będącej administratorem danych. Trzeba mieć przy tym świadomość, że wiele z obowiązków inspektorów przewidzianych w RODO wymaga stałego zaangażowaniaoraz tzw. „efektywnej dostępności” inspektora dla osób z danej organizacji. Do zadań IOD należy bowiem np. bieżące monitorowanie zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami prawa oraz udzielanie informacji i rad w zakresie obowiązków wynikających z tych przepisów, a także pełnienie punktu kontaktowego dla osób, których dane dotyczą oraz dla organu nadzorczego.

Źródło: UODO

W skład zespołu IOD wchodzić może osoba (osoby) osoby zastępujące inspektora w czasie jego nieobecności. Możliwość powołania takiej osoby przewiduje art. 11a ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. W opinii UODO dopuszczalne jest, by administrator wyznaczył dwie osoby zastępujące inspektora ochrony danych. Jedna realizowałaby zadania IOD podczas jego nieobecności, a druga wówczas, gdyby w pracy nie było zarówno IOD, jak i tej pierwszej, zastępującej go osoby (więcej informacji w tym zakresie znajduje się w wydaniu 10 newslettera UODO dla IOD (październik 2020) str. 2).

Warto również odnotować pogląd zawarty w Podręczniku Inspektora Ochrony Danych Wytyczne dla inspektorów ochrony danych w sektorze publicznym i quasipublicznym dotyczące sposobu zapewnienia zgodności z europejskim ogólnym, str. 123, dotyczący powołania zespołu IOD w podmiotach publicznych:

„W organach publicznych faktycznie zalecane byłoby stworzenie zespołu. W małych podmiotach publicznych w skład takiego zespołu mogą wchodzić po prostu obecni pracownicy regularnie spotykający się z inspektorem ochrony danych w celu omówienia istotnych spraw i opracowania polityki. W większych - część pracowników może zostać formalnie przypisana do pełnienia funkcji wspierających inspektora ochrony danych na część etatu. W innych konieczne może okazać się mianowanie pełnoetatowych pracowników wspierających inspektora ochrony danych. Jak jasno wynika z wszystkich wytycznych, decyzje w tych sprawach należy podejmować, biorąc pod uwagę (i) złożoność lub wrażliwość operacji przetwarzania danych osobowych oraz (ii) rozmiar i zasoby danego podmiotu. Jednak w końcu zgodnie z RODO zasoby przydzielone inspektorowi ochrony danych (i zespołowi) muszą być odpowiednie do wykonywanych obowiązków.”

Wiele informacji na temat obowiązków administratora określonych w art.  37 i 38 RODO można znaleźć w zakładce IOD na stronie internetowej UODO. Cennych wskazówek dostarczają też rozstrzygnięcia Prezesa UODO (decyzja Prezesa UODO o sygn.  ZSOŚS.421.25.2019 https://www.uodo.gov.pl/decyzje/ZSO%C5%9AS.421.25.2019) i innych organów nadzorczych UE, których zadaniem jest monitorowanie i egzekwowanie przestrzegania ww. przepisów (m.in. poprzez nakładanie na administratorów administracyjnych kar pieniężnych na podstawie art. 83 ust 4 lit a RODO.

Źródło: UODO

Czy administrator musi podać imię i nazwisko IOD na stronie internetowej?

Czy obowiązkowe jest opublikowanie imienia i nazwiska IOD na stronie internetowej administratora? Z jakich przepisów prawa wynika ten obowiązek?

Podanie imienia i nazwiska inspektora ochrony danych na stronie internetowej podmiotu, który go wyznaczył, jest obowiązkowe. Obowiązek ten wynika wprost z przepisów prawa.

Zgodnie z art. 37 ust. 7 RODO, administrator lub podmiot przetwarzający publikują dane kontaktowe inspektora ochrony danych. Sposób realizacji tego obowiązku doprecyzowany został w art. 11 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych. W przepisie tym wskazano, że podmiot, który wyznaczył inspektora, udostępnia dane inspektora w zakresie: imię i nazwisko oraz adres poczty elektronicznej lub nr telefonu inspektora, niezwłocznie po jego wyznaczeniu, na swojej stronie internetowej, a jeżeli nie prowadzi własnej strony internetowej, w sposób ogólnie dostępny w miejscu prowadzenia działalności.

Źródło: UODO

Czy Centra Usług Wspólnych mogą powołać jednego IOD dla wszystkich obsługiwanych jednostek?

Centra Usług Wspólnych (CUW) są tworzone jako osobne podmioty, a domeną ich działań są najczęściej działania pomocnicze, wykonywane zarówno w odniesieniu do organów wykonawczych, jak i uchwałodawczych samorządu terytorialnego, jak również do obsługi poszczególnych jednostek organizacyjnych, między innymi urzędów, zakładów i jednostek budżetowych. Ostateczną decyzję, zarówno co do powołania samorządowego centrum usług wspólnych, jak i jego kształtu oraz zakresu realizowanych przez niego zadań, podejmuje organ stanowiący danej jednostki samorządu terytorialnego.

CUW nie jest administratorem danych przekazanych przez jednostki obsługiwane. Może je przetwarzać w zakresie i celu niezbędnym do wykonywania zadań w ramach wspólnej obsługi tych jednostek (zgodnie z art. 10d ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 6d ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym i art. 8f ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa). W zależności od różnych możliwych rozwiązań stosowanych przez konkretne samorządy, CUW może być natomiast administratorem danych np. swoich pracowników.

Na gruncie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych obowiązek wyznaczenia inspektora ochrony danych w sektorze publicznym dotyczyć będzie wszystkich organów i podmiotów publicznych (art. 9 u.o.d.o.), zarówno tych będących administratorami danych, jak i podmiotami przetwarzającymi.

Niemniej nawet w sytuacji, gdyby miał być nim pracownik jednej z tych jednostek, np. pracownik CUW, konieczne jest osobne wyznaczenie IOD przez każdą z tych jednostek, np. każdą szkołę, dom kultury – jako osobnych administratorów. Zatem nawet jeżeli CUW świadczy obsługiwanym podmiotom usługi związane z szeroko rozumianą ochroną danych osobowych, nie jest uprawniony do wyznaczania inspektora ochrony danych w tych podmiotach. Obowiązek wyznaczania inspektora ochrony danych nie może być przeniesiony, np. w drodze uchwały czy porozumienia, na inną jednostkę organizacyjną, np. na CUW.

Każdy z podmiotów zobowiązanych do wyznaczenia inspektora ochrony danych (niezależnie, czy będzie to jedna, ta sama osoba, czy różne osoby) będzie również  zobowiązany - zgodnie z art. 37 ust. 7 RODO  - do opublikowania danych kontaktowych inspektora i zawiadomienia o nich organu nadzorczego. Tak jak obowiązek wyznaczenia inspektora, tak i obowiązek powiadomienia o danych kontaktowych dotyczy zatem każdej jednostki samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 37 ust. 1 lit. a RODO.

Źródło: UODO

Czy członek zarządu stowarzyszenia może być w nim jednocześnie inspektorem ochrony danych?

Niedopuszczalne jest powołanie na IOD osoby będącej kierownikiem (zarządzającym) podmiotem posiadającym status administratora lub podmiotu przetwarzającego, takich jak np. członka zarządu stowarzyszenia, dyrektora szkoły, wójta, członka zarządu spółki. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do sytuacji, w których IOD w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych - oceniałby i monitorował samego siebie.

Zgodnie z art. 38 ust. 3 RODO, IOD ma podlegać bezpośrednio najwyższemu kierownictwu administratora lub podmiotu przetwarzającego, nie zaś być członkiem organu zarządzającego tym podmiotem.

Czy dane kontaktowe IOD muszą być łatwo dostępne?

Czy dane kontaktowe IOD muszą być łatwo dostępne dla osób, których dane dotyczą? W jaki sposób powinny one zostać opublikowane na stronie internetowej administratora?

Celem obowiązku publikowania przez administratora na swojej stronie internetowej imienia i nazwiska oraz adresu poczty elektronicznej lub numeru telefonuinspektora ochrony danych jest zapewnienie, aby osoby, których dane dotyczą, mogły mieć łatwy i bezpośredni kontakt z inspektorem, bez konieczności kontaktowania się z innymi jednostkami podmiotu [Wytyczne Grupy Roboczej Art. 29 dotyczące inspektorów ochrony danych (WP 243), str. 13].

Jeśli administrator prowadzi własną stronę internetową, dane o wyznaczonym IOD powinny znaleźć się w łatwo dostępnym miejscu strony, np. w zakładce: „Kontakt”, „Inspektor ochrony danych”, „RODO” czy „Ochrona danych osobowych”. Za niewłaściwe należy natomiast uznać publikowanie tych danych w miejscach wymagających długiego przeszukiwania, takich jak „Aktualności” czy „Polityka prywatności”.

Zgodnie z RODO jednym z zadań inspektora ochrony danych (IOD) jest pełnienie roli punktu kontaktowego, czyli pośrednika między administratorem lub podmiotem przetwarzającym a osobami, których dane dotyczą. Unijny prawodawca w art. 38 ust. 4 RODO uprawnił osoby, których dane dotyczą, do kontaktowania się z IOD we wszystkich sprawach związanych z przetwarzaniem ich danych osobowych oraz z wykonywaniem praw przysługujących im na mocy RODO. Ta rola inspektora jest mocno powiązana z obowiązkami administratora oraz podmiotu przetwarzającego określonymi w art. 12-22 RODO i ma przyczyniać się do skuteczniejszego ich wykonywania.

Przykładem może tu być sytuacja, gdy dochodzi do naruszenia ochrony danych, które może powodować wysokie ryzyko naruszenia praw i wolności. W takim przypadku znaczenie praw osób oraz roli inspektora uwydatnia się w sposób szczególny. Jak należy wnioskować z art. 34 ust. 2 RODO, w przypadkach takich naruszeń, osoby, których to naruszenie dotyczy, powinny mieć możliwość zwrócenia się do IOD lub innego punktu kontaktowego w celu uzyskania dodatkowych informacji, wykraczających poza zakres przekazany im w zawiadomieniu o naruszeniu.

Źródło: UODO

Czy dokumentacja przetwarzania zgodnie z RODO powinna zawierać Instrukcje zarządzania systemami informatycznymi?

RODO nie określa wprost, jak należy udokumentować organizację przetwarzania i zarządzanie bezpieczeństwem przetwarzanych danych, w tym instrukcji zarządzania systemami informatycznymi. Wymaga jednak, aby zastosowane środki bezpie­czeństwa i wszystkie podejmowane w tym zakresie działania można było wykazać. Jak stanowi art. 24 RODO, wykazując zgodność przetwarzania z obowiązującymi wymaganiami należy uwzględnić:

  1. charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania oraz ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie i wadze zagrożenia, administrator wdraża odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, aby przetwarzanie odbywało się zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i aby móc to wykazać. Środki te są w razie potrzeby poddawane przeglądom i uaktualniane.
  2. Jeżeli jest to proporcjonalne w stosunku do czynności przetwarzania, środki, o których mowa w ust. 1, obejmują wdrożenie przez administratora odpowiednich polityk ochrony danych.
  3. Stosowanie zatwierdzonych kodeksów postępowania, o których mowa w art. 40, lub zatwierdzonego mechanizmu certyfikacji, o którym mowa w art. 42, może być wykorzystane jako element dla stwierdzenia przestrzegania przez administratora ciążących na nim obowiązków.

Ponadto obowiązek prowadzenia dokumentacji przetwarzania danych wynika pośrednio również z art. 32 RODO dotyczącego bezpieczeństwa przetwarzania, który stanowi, że: „Uwzględniając stan wiedzy technicznej, koszt wdrażania oraz charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania oraz ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia i wadze zagrożenia, administrator i podmiot przetwarzający wdrażają odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, aby zapewnić stopień bezpieczeństwa odpowiadający temu ryzyku (…).”

Biorąc zaś pod uwagę fakt, że jednym z najważniejszych, powszechnie akceptowanych dokumentów prezentujących aktualny stan wiedzy technicznej w zakresie stosowania środków bezpieczeństwa i zarządzania bezpieczeństwem są m.in. normy ISO/IEC z serii 27000, w tym: norma PN-EN ISO/IEC 27001:2017 Technologia informacyjna - Techniki zabezpieczeń, oraz norma PN-EN ISO/IEC 27002:2017 Technika informatyczna - Technika bezpieczeństwa - Praktyczne zasady zabezpieczania informacji, warto zaznaczyć, że wyraźnie podkreśla się w nich fakt, że polityka bezpieczeństwa informacji powinna być: dostępna w formie udokumentowanej informacji, ogłoszona wewnątrz organizacji oraz dostępna dla zainteresowanych stron, jeśli jest to właściwe.

Jeśli chodzi o zawartość dokumentacji przetwarzania, to należy mieć na uwadze zawarte m.in. w art. 24 i 32 RODO wymaganie wskazujące, że opracowana polityka bezpieczeństwa powinna uwzględniać zakres, kontekst i cele przetwarzania oraz ryzyka naruszenia praw i wolności, w tym prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Odwołując się w powyższym zakresie do aktualnego stanu wiedzy, można się posłużyć z kolei normą PN-EN ISO/IEC 27002:2017, która zaleca w tym zakresie uwzględnić takie elementy, jak:

  • zarządzanie aktywami (przetwarzanymi zbiorami danych),
  • kontrole dostępu (rejestrowanie i wyrejestrowywanie użytkowników, zarządzanie hasłami, użycie uprzywilejowanych programów narzędziowych),
  • środki ochrony kryptograficznej (polityka stosowania zabezpieczeń, zarządzanie kluczami),
  • bezpieczeństwo fizyczne i środowiskowe oraz bezpieczeństwo eksploatacji (zarządzanie zmianami, zarządzanie pojemnością, zapewnienie ciągłości działania, rejestrowanie zdarzeń i monitorowanie),
  • bezpieczeństwo komunikacji (zabezpieczenie, rozdzielenie sieci),
  • pozyskiwanie, rozwój i utrzymywanie systemów,
  • relacje z dostawcami (umowy, w tym umowy powierzenia przetwarzania),
  • zarządzanie incydentami związanymi z bezpieczeństwem informacji,
  • zarządzanie ciągłością działania,
  • zgodność z wymaganiami prawnymi i umownymi.

Część z wymienionych wyżej elementów zgodnie z obowiązującymi dotychczas wymaganiami powinna być zawarta w prowadzonej dotychczas instrukcji zarządzania systemami informatycznymi. Tak więc elementy te również można wykorzystać dla wykazania w nowej dokumentacji zgodności, o której mowa art. 24 RODO.

Źródło: uodo.gov.pl

Czy dopuszczalne jest przekazywanie informacji o naruszeniu po upływie 72 godzin od stwierdzenia naruszenia?

Administratorzy nie zawsze będą dysponować wszystkimi wymaganymi informacjami dotyczącymi naruszenia w ciągu 72 godzin od jego stwierdzenia. W związku z tym, zgodnie z art. 33 ust. 4 RODO, administrator może udzielać informacji sukcesywnie. W takim przypadku administrator powinien przekazać brakujące informacje, jak tylko wejdzie w ich posiadanie. Zawiadamianie „sukcesywne” jest dopuszczalne pod warunkiem, że administrator poda organowi nadzorczemu przyczyny opóźnienia.

Źródło: uodo.gov.pl

Czy dostawca usług telekomunikacyjnych musi prowadzić rejestr naruszeń danych osobowych?

Dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych prowadzi rejestr naruszeń danych osobowych, w tym faktów towarzyszących naruszeniom, ich skutków i podjętych działań. Rejestr ten powinien obejmować następujące elementy:

  1. opis charakteru naruszeń danych osobowych;
  2. informacje o zaleconych przez dostawcę usług środkach mających na celu złagodzenie ewentualnych niekorzystnych skutków naruszeń danych osobowych;
  3. informacje o działaniach podjętych przez dostawcę usług telekomunikacyjnych;
  4. informacje o fakcie poinformowania lub braku poinformowania abonenta o wystąpieniu naruszenia danych osobowych;
  5. opis skutków naruszenia danych osobowych;
  6. opis zaproponowanych przez „dostawcę" środków naprawczych.

Czy dotychczas stosowana dokumentacja przetwarzania może być wykorzystana?

Obecnie prowadzona dokumentacja, na którą składają się polityka bezpieczeństwa i instrukcja zarządzania systemami informatycznymi służącymi do przetwarzania danych osobowych, z powodzeniem może być wykorzystana w celu stworzenia dokumentacji, której celem będzie wykazanie zgodności realizowanych procesów przetwarzania z wymaganiami RODO. Obowiązek wykazania przestrzegania stosowania przepisów RODO wynikający z art. 24 RODO nie określa bowiem w jaki sposób, poprzez jakie dokumenty, czy inne instrumenty zarządzania powinien być zrealizowany. Przepis art. 24 RODO stanowi jedynie, że administrator ma wykazać, że wdraża odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, aby przetwarzanie odbywało się zgodnie z RODO. Opracowana w powyższy sposób dokumentacja, powinna zatem opisywać zastosowane w powyższym celu procedury i środki techniczne.

Jeśli zatem prowadzona wg. dotychczas obowiązujących wymagań dokumentacja zawierała wymagane elementy, takie jak inwentaryzacja zasobów informacyjnych, opis przepływy danych między systemami czy specyfikacje środków organizacyjnych i technicznych zastosowanych do ochrony przetwarzanych danych, czego wymagała polityka bezpieczeństwa to w pełni można je przenieść do nowej dokumentacji.

Nie ma również przeszkód, aby do problemu nowej dokumentacji, która będzie spełniała nowe wymagania, o których mowa wyżej podejść w sposób odwrotny, t.j uzupełnić dotychczas stosowaną dokumentacje o nowe elementy wymienione w rozdziale 1 takie jak:

  1. rejestr czynności przetwarzania i zakres rejestru kategorii czynności przetwarzania, o których mowa w art. 30 RODO;
  2. procedury dotyczące zgłaszanie naruszeń ochrony danych do organu nadzorczego (UODO) – art. 33 ust 3 RODO;
  3. procedury dotyczące prowadzenia wewnętrznego rejestru naruszeń ochrony danych, o którym mowa w art. 33 ust 5 RODO;
  4. raporty dokumentujące wyniki przeprowadzonych ocen skutków dla ochrony danych – art. 35 ust. 7.
  • jeśli zgodnie z przepisami RODO są wymagane (dotyczy punktu 4).

Należy dodatkowo pamiętać, że dokumentując przyjęte procedury i wymagania dotyczące przetwarzania danych osobowych, zgodnie z art. 32 ust 1 RODO, powinniśmy mieć na uwadze, aby przyjęte rozwiązania były adekwatne do obecnego stanu wiedzy technicznej. Dotyczy to nie tylko wiedzy technicznej w zakresie dostępnych środków bezpieczeństwa, ale również wiedzy w zakresie systemów zarządzania bezpieczeństwem, do którego należą takie elementy jak standardy w zakresie zarzadzania, dokumentowania zmian, konfiguracji i innych elementów, które powinny być zawarte w dokumentacji przetwarzania.

Należy przy tym pamiętać również o innych obowiązujących wymaganiach prawnych nadal obowiązujących takich jak wymagania określone w takich przepisach jak:

  • ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 1114) oraz wydane do niej
  • rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 113), nazywanym w skrócie Rozporządzeniem KRI.

W wyżej wymienionych dokumentach, w kontekście dokumentacji przetwarzania warto zwrócić uwagę w szczególności na § 20ust. 1 KRI, który stanowi, że:

„Podmiot realizujący zadania publiczne opracowuje i ustanawia, wdraża i eksploatuje, monitoruje i przegląda oraz utrzymuje i doskonali system zarządzania bezpieczeństwem informacji zapewniający poufność, dostępność i integralność informacji z uwzględnieniem takich atrybutów, jak autentyczność, rozliczalność, niezaprzeczalność i niezawodność”.

W odniesieniu natomiast do działań jakie chcemy wykazać w kontekście wykazania dbałości o bezpieczeństwo przetwarzanych danych, warto skorzystać z zaleceń wymienionych w § 20 ust 2 rozporządzenia KRI odnoszących się do zarządzania bezpieczeństwem, które stanowi, że powinno to być zapewniane poprzez:

  1. zapewnienie aktualizacji regulacji wewnętrznych w zakresie dotyczącym zmieniającego się otoczenia;
  2. utrzymywanie aktualności inwentaryzacji sprzętu i oprogramowania służącego do przetwarzania informacji obejmującej ich rodzaj i konfigurację;
  3. przeprowadzanie okresowych analiz ryzyka utraty integralności, dostępności lub poufności informacji oraz podejmowania działań minimalizujących to ryzyko, stosownie do wyników przeprowadzonej analizy;
  4. podejmowanie działań zapewniających, że osoby zaangażowane w proces przetwarzania informacji posiadają stosowne uprawnienia i uczestniczą w tym procesie w stopniu adekwatnym do realizowanych przez nie zadań oraz obowiązków mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa informacji;
  5. bezzwłoczna zmiana uprawnień, w przypadku zmiany zadań osób, o których mowa w pkt 4;
  6. zapewnienie szkolenia osób zaangażowanych w proces przetwarzania informacji ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień, jak:
    1. zagrożenia bezpieczeństwa informacji,
    2. skutki naruszenia zasad bezpieczeństwa informacji, w tym odpowiedzialność prawna,
    3. stosowanie środków zapewniających bezpieczeństwo informacji, w tym urządzenia i oprogramowanie minimalizujące ryzyko błędów ludzkich;
  7. zapewnienie ochrony przetwarzanych informacji przed ich kradzieżą, nieuprawnionym dostępem, uszkodzeniami lub zakłóceniami, przez:
    1. monitorowanie dostępu do informacji,
    2. czynności zmierzające do wykrycia nieautoryzowanych działań związanych z przetwarzaniem informacji,
    3. zapewnienie środków uniemożliwiających nieautoryzowany dostęp na poziomie systemów operacyjnych, usług sieciowych i aplikacji;
  8. ustanowienie podstawowych zasad gwarantujących bezpieczną pracę przy przetwarzaniu mobilnym i pracy na odległość;
  9. zabezpieczenie informacji w sposób uniemożliwiający nieuprawnionemu jej ujawnienie, modyfikacje, usunięcie lub zniszczenie;
  10. zawieranie w umowach serwisowych podpisanych ze stronami trzecimi zapisów gwarantujących odpowiedni poziom bezpieczeństwa informacji;
  11. ustalenie zasad postępowania z informacjami, zapewniających minimalizację wystąpienia ryzyka kradzieży informacji i środków przetwarzania informacji, w tym urządzeń mobilnych;
  12. zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa w systemach teleinformatycznych, polegającego w szczególności na:
    1. dbałości o aktualizację oprogramowania,
    2. minimalizowaniu ryzyka utraty informacji w wyniku awarii,
    3. ochronie przed błędami, utratą, nieuprawnioną modyfikacją,
    4. stosowaniu mechanizmów kryptograficznych w sposób adekwatny do zagrożeń lub wymogów przepisu prawa,
    5. zapewnieniu bezpieczeństwa plików systemowych,
    6. redukcji ryzyk wynikających z wykorzystania opublikowanych podatności technicznych systemów teleinformatycznych,
    7. niezwłocznym podejmowaniu działań po dostrzeżeniu nieujawnionych podatności systemów teleinformatycznych na możliwość naruszenia bezpieczeństwa,
    8. kontroli zgodności systemów teleinformatycznych z odpowiednimi normami i politykami bezpieczeństwa;
  13. bezzwłoczne zgłaszanie incydentów naruszenia bezpieczeństwa informacji w określony i z góry ustalony sposób, umożliwiający szybkie podjęcie działań korygujących;
  14. zapewnienie okresowego audytu wewnętrznego w zakresie bezpieczeństwa informacji, nie rzadziej niż raz na rok.

Źródło: uodo.gov.pl

Czy funkcję IOD może pełnić obcokrajowiec?

Funkcja inspektora ochrony danych osobowych może być w Polsce pełniona przez obcokrajowca. Należy jednak podkreślić, iż jednym z ważnych zadań IOD jest pełnienie funkcji punktu kontaktowego dla osób, których dane dotyczą (art. 38 ust. 4 RODO) oraz dla organu nadzorczego (art. 39 ust. 1 lit. e RODO). Grupa Robocza art. 29 ds. ochrony danych w Wytycznych dotyczących inspektorów ochrony danych (str. 11) wskazuje, że IOD „powinien mieć możliwość sprawnego komunikowania się z osobami, których dane dotyczą i współpracy z właściwymi organem nadzorczym. Oznacza to również, że komunikacja musi odbywać się w języku lub językach używanych przez organy nadzorcze i osoby, których dane dotyczą.”

W konsekwencji należy uznać, że administrator zobowiązany jest zapewnić sprawną i efektywną komunikacją pomiędzy IOD a organem nadzorczym oraz osobami, których dane dotyczą, w języku polskim. 

 

Czy funkcję IOD może pełnić osoba spoza organizacji administratora/podmiotu przetwarzającego?

Zgodnie z art. 37 ust. 6 RODO inspektorem ochrony danych może zostać zarówno pracownik administratora lub podmiotu przetwarzającego, jak i osoba spoza grona pracowników ww. podmiotów. Możliwe będzie więc nadal pełnienie funkcji inspektora ochrony danych w modelu outsourcingu, na podstawie umowy o świadczenie usług. Podkreślenia wymaga jednak, że osoba wykonująca funkcję IOD na podstawie umowy o świadczenie usług musi spełniać wszystkie wymogi stawiane przez przepisy RODO, np. wymogi dotyczące unikania konfliktu interesów, gwarancji niezależności, łatwości nawiązania z nim kontaktu, właściwego i terminowego włączania go we wszystkie sprawy dotyczące ochrony danych osobowych.

Podkreślenia wymaga fakt, iż konieczne będzie zawiadomienie organu nadzorczego przez każdego z administratorów/podmiotów przetwarzających o wyznaczeniu konkretnej osoby oraz jak wynika z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, podania następujących informacji tj.: imię, nazwisko oraz adres poczty elektronicznej lub numer telefonu inspektora.

Czy funkcję IOD może również pełnić osoba spoza organizacji administratora/podmiotu przetwarzającego?

Zgodnie z art. 37 ust. 6 RODO inspektorem ochrony danych może zostać zarówno pracownik administratora lub podmiotu przetwarzającego, jak i osoba spoza grona pracowników ww. podmiotów. Możliwe będzie więc nadal pełnienie funkcji inspektora ochrony danych w modelu outsourcingu, na podstawie umowy o świadczenie usług. Podkreślenia wymaga jednak, że osoba wykonująca funkcję IOD na podstawie umowy o świadczenie usług musi spełniać wszystkie wymogi stawiane przez przepisy RODO, np. wymogi dotyczące unikania konfliktu interesów, gwarancji niezależności, łatwości nawiązania z nim kontaktu, właściwego i terminowego włączania go we wszystkie sprawy dotyczące ochrony danych osobowych.

Podkreślenia wymaga fakt, iż konieczne będzie zawiadomienie organu nadzorczego przez każdego z administratorów/podmiotów przetwarzających o wyznaczeniu konkretnej osoby oraz jak wynika z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, podania następujących informacji tj.: imię, nazwisko oraz adres poczty elektronicznej lub numer telefonu inspektora.

Źródło: UODO

Czy funkcję IOD można łączyć z wykonywaniem zawodu adwokata lub radcy prawnego?

Kwestia dopuszczalności jednoczesnego pełnienia funkcji inspektora ochrony danych i wykonywania zawodu radcy prawnego i adwokata w świetle przepisów regulujących wykonywanie tych zawodów stała się w 2018 r. przedmiotem skierowanych do obu samorządów wystąpień Prezesa UODO. Na prośbę Prezesa UODO  oba samorządy przedstawiły swoje opinie.

W opinii Naczelnej Rady Adwokackiej (NRA) wykonywanie zawodu adwokata nie wyklucza jednoczesnego pełnienia funkcji inspektora ochrony danych (IOD), bowiem przepisy RODO gwarantują IOD niezależność, co jest również podstawą wykonywania zawodu adwokata. Zadania powierzone IOD nie uwłaczają godności adwokata, nie ograniczają jego niezawisłości oraz nie podważają zaufania do adwokatury. W przypadku inspektora ochrony danych niezależność gwarantuje mu m.in. podległość najwyższemu kierownictwu, zakaz wydawania IOD instrukcji oraz zakaz odwołania IOD z powodu wykonywania przez niego jego zadań. Z uwagi na brzmienie art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2018 r. poz. 1184 ze zm.) dopuszczalne jest pełnienie funkcji IOD przez adwokata na podstawie umowy cywilnoprawnej (art. 37 ust. 6 RODO). W swojej opinii NRA podkreśliła, że niezbędnym warunkiem jest poosiadanie przez adwokata wiedzy z zakresu ochrony danych osobowych zgodnie art. 37 ust. 5 RODO.

Krajowa Rada Radców Prawnych (KRRP) przekazała opinię, zgodnie z którą wykonywanie zadań IOD nie może być kwalifikowane jako podkategoria pojęcia świadczenia pomocy prawnej, chociaż te obszary mają pewne wspólne zakresy. Ze względu na określone ryzyka, w szczególności związane z potencjalnym  naruszeniem zasad etyki zawodowej oraz rozbieżnymi charakterystykami funkcji radcy prawnego oraz IOD, KRRP rekomenduje niełączenie wykonywania tych ról w ramach jednego podmiotu (administratora danych/klienta). KRRP wskazała również na konieczność posiadania przez IOD odpowiednich kwalifikacji , w szczególności w zakresie zadań leżących poza zakresem pojęcia świadczenia pomocy prawnej np. znajomości aspektów technicznych, funkcjonowania systemów informatycznych, bezpieczeństwa IT, oceny ryzyka, prowadzenia audytów.

Dostarczone przez samorządy opinie potwierdzają, że rzetelna analiza co do możliwości powierzenia IOD dodatkowych obowiązków powinna obejmować wiele aspektów związanych z regulacjami danego zawodu oraz statusem, zdaniami i wymaganiami w zakresie kwalifikacji stawianymi IOD. Należy podkreślić, że na administratorze spoczywa obowiązek zapewnienia, by powierzenie IOD dodatkowych zadań i obowiązków nie powodowało konfliktu interesów (art. 38 ust. 6 RODO).

Źródło: UODO

Czy inspektor ochrony danych powinien być wyznaczany na podstawie takich samych kwalifikacji jak było to w przypadku administratora bezpieczeństwa informacji?

Wymogi stawiane inspektorom ochrony danych przez przepisy RODO są podobne do tych stawianych wcześniej ABI, ale nie są identyczne. Zgodnie z art. 36a ust. 5 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, osoba powoływana na stanowisko ABI powinna była posiadać odpowiednią wiedzę w zakresie ochrony danych osobowych. RODO zaś w art. 37 ust. 5 stanowi, iż inspektor ochrony danych jest wyznaczany na podstawie kwalifikacji zawodowych, a w szczególności wiedzy fachowej na temat prawa i praktyk w dziedzinie ochrony danych oraz umiejętności wypełnienia zadań, o których mowa w art. 39 ogólnego rozporządzenia.

Wymagany od inspektora poziom wiedzy fachowej nie jest nigdzie jednoznacznie określony, ale zgodnie z Wytycznymi Grupy Roboczej Art. 29 dotyczącymi inspektorów ochrony danych (WP 243) musi być on współmierny do charakteru, skomplikowania i ilości danych przetwarzanych w ramach jednostki. Wyższy poziom wiedzy powinien być wymagany np. w przypadku wyjątkowo skomplikowanych procesów przetwarzania, przetwarzania dużej ilości danych szczególnych kategorii, podmiotów regularnie przekazujących dane do państw trzecich.

Inspektor ochrony danych powinien mieć odpowiednią wiedzę z zakresu krajowych, europejskich oraz sektorowych przepisów i praktyk w zakresie ochrony danych osobowych, a także dogłębną znajomość RODO. Jednocześnie powinien posiadać odpowiednią wiedzę na temat: procesów przetwarzania, systemów informatycznych oraz zabezpieczeń stosowanych u administratora, sektora w którym działa administrator, procedur administracyjnych i funkcjonowania jednostki.

Ocena umiejętności wykonywania zadań wymaga uwzględnienia charakteru i zakresu zadań inspektora, spośród których kilka stanowi nowość w stosunku do wymogów stawianych ABI. Zgodnie z przepisami RODO, inspektor będzie miał m.in. obowiązek identyfikowania poszczególnych obowiązków ciążących na mocy RODO na administratorze (w tym kierownictwie i wszystkich osobach przetwarzających dane) oraz podmiocie przetwarzającym (w tym kierownictwie i wszystkich osobach przetwarzających dane osobowe), informowania o nich oraz doradzania w zakresie tych obowiązków. Specjalnego merytorycznego przygotowania wymagać będzie udzielanie administratorowi i podmiotowi przetwarzającemu zaleceń co do oceny skutków dla ochrony danych (więcej na temat roli inspektora w ocenie skutków dla ochrony danych w Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczących inspektorów ochrony danych (WP 243) oraz w Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczących oceny skutków dla ochrony danych). Nowym, ważnym zadaniem będzie obowiązek pełnienia roli punktu kontaktowego dla organu nadzorczego i punktu kontaktowego dla osób, których dane dotyczą (art. 38 ust. 4 RODO).

Grupa Robocza Art. 29 w Wytycznych dotyczących inspektorów ochrony danych w odniesieniu do umiejętności wykonywania zadań inspektora wskazuje, że priorytetem dla niego powinno być zapewnienie przestrzegania rozporządzenia. DPO ma zatem odgrywać kluczową rolę w zakresie wspierania „kultury ochrony danych” oraz pomagać w implementacji niezbędnych elementów RODO, w tym zwłaszcza nowych obowiązków tj., np. ochrony danych w fazie projektowania oraz domyślnej ochrony danych, rejestru czynności przetwarzania, zgłaszania naruszeń.

Znaczenie fachowej wiedzy w zakresie prawa i praktyk zostało dodatkowo podkreślone przez zobowiązanie administratorów danych i podmiotów przetwarzających do zapewnienia inspektorowi ochrony danych zasobów niezbędnych do utrzymania wysokiego i aktualnego poziomu wiedzy (art. 38 ust. 2 RODO). Mimo iż ogólne rozporządzenie o ochronie danych bardzo mocno akcentuje wymóg wiedzy i fachowości DPO, nie reguluje zasad czy trybu weryfikacji spełnienia tego wymogu. Niemniej certyfikaty, dyplomy oraz inne dokumenty poświadczające wiedzę i doświadczenie inspektora niewątpliwie w większości przypadków będą ważnym kryterium kwalifikacyjnym i argumentem przemawiającym na korzyść osoby wyznaczanej do pełnienia tej funkcji.

Źródło: uodo.gov.pl

Czy Inspektora Ochrony Danych musi być zatrudniony na umowę o pracę?

Zgodnie z art. 37 ust. 6 RODO inspektorem ochrony danych może zostać zarówno pracownik administratora lub podmiotu przetwarzającego, jak i osoba spoza grona pracowników ww. podmiotów (outsourcing).

Źródło: uodo.gov.pl

Czy IOD może być osoba pełniąca funkcję kierownika komórki w organizacji?

Zgodnie z art. 38 ust. 6 RODO IOD może wykonywać inne zadania i obowiązki przy czym administrator lub podmiot przetwarzający powinni zapewnić, by takie zadania i obowiązki nie powodowały konfliktu interesów. Wymóg niepowodowania konfliktu interesów jest ściśle związany z wymogiem wykonywania zadań w sposób niezależny. Oznacza to, że IOD nie może zajmować w organizacji stanowiska, na którym określa się sposoby i cele przetwarzania danych. W Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczące inspektorów ochrony danych (DPO) wskazane zostały przykłady takich stanowisk. Należą do nich: stanowiska kierownicze (dyrektor generalny, dyrektor ds. operacyjnych, dyrektor finansowy, dyrektor ds. medycznych, kierownik działu marketingu, kierownik działu HR, kierownik działu IT), ale również niższe stanowiska, jeśli sprawujące je osoby biorą udział w określaniu celów i sposobów przetwarzania danych (Wytyczne Grupy Roboczej art. 29).

Powołanie na IOD kierownika komórki w organizacji, np. dyrektora departamentu IT, który jako kierownik decydowałby o sposobach zabezpieczeń systemów informatycznych, projektowałby systemy służące przetwarzaniu danych osobowych, bądź dyrektora działu kadr, który decydowałby np. jakie dane są zbierane od potencjalnych kandydatów do pracy, a z drugiej strony – jako IOD badałby zgodność przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych spowoduje, że osoba taka będzie sama kontrolowała procesy przetwarzania danych, o których jako kierownik danej komórki będzie jednocześnie decydować. Warto zaznaczyć, że nawet jeśli osoba ta osobiście nie tworzyłaby wskazanych systemów, ale np. projektowałby je pracownik danej komórki, to fakt ten byłby bez znaczenia, ponieważ to kierownik odpowiada za całość działań komórki, w tym podległych mu pracowników.

Ponadto administrator, rozważając wyznaczenie na IOD kierownika komórki w organizacji, powinien uwzględnić, co najmniej trzy kryteria:

  • organizacyjne (IOD powinien podlegać bezpośrednio najwyższemu kierownictwu jednostki organizacyjnej),
  • merytoryczne (inne obowiązki nie powinny negatywnie wpływać na niezależne wykonywanie zadań IOD),
  • czasowe (IOD powinien dysponować czasem wystarczającym do wykonywania swoich zadań, przy uwzględnieniu m.in. liczby obowiązków czy stopnia ich skomplikowania).

Uwzględnienie kryterium czasowego powinno obejmować analizę, czy IOD pełniący jednocześnie inną funkcję, będzie w stanie wykonywać swoje obowiązki we właściwy sposób, biorąc pod uwagę w szczególności stopień skomplikowania i liczbę innych zadań. IOD powinien dysponować czasem pozwalającym mu na prawidłowe realizowanie wszystkich zadań.

Reasumując, jednoczesne pełnienie funkcji IOD i funkcji kierownika komórki w organizacji nie jest w RODO wprost zakazane, lecz nieprzeprowadzenie analizy w tym zakresie przez administratora oraz nieuwzględnienie wskazanych kryteriów może w konsekwencji spowodować naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych.

Czy IOD może być pracownikiem administratora?

Zgodnie z art. 37 ust. 6 RODO inspektorem ochrony danych może zostać zarówno pracownik administratora lub podmiotu przetwarzającego, jak i osoba spoza grona pracowników ww. podmiotów (outsourcing).

Czy IOD może jednocześnie pełnić funkcję pełnomocnika do spraw ochrony informacji niejawnych?

RODO nie zakazuje wprost łączenia obu tych funkcji. W każdym konkretnym przypadku konieczne jest jednak dokonanie rzetelnej oceny pod kątem spełnienia wszystkich warunków gwarantujących IOD niezależne i prawidłowe wykonywanie swoich zadań.

Po pierwsze, powyższe rozwiązanie nie może wpływać na prawidłowe umiejscowienie IOD w strukturze administratora i wykonywanie jego zadań w sposób niezależny. W zakresie zapewniania przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, IOD nie może podlegać ani otrzymywać poleceń od jakichkolwiek innych osób niż kierownika jednostki organizacyjnej lub osoby fizycznej będącej administratorem. Analogiczny wymóg dotyczy pełnomocnika ds. ochrony informacji niejawnych, który zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, powinien podlegać bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej, w której wykonuje swoje obowiązki.

Po drugie, łączenie tych funkcji nie może prowadzić do konfliktu interesów (art. 38 ust 6 RODO). Wystąpienie sprzecznych priorytetów skutkować mogłoby zaniedbaniem obowiązków pełnionych przez IOD. W każdej konkretnej sytuacji należy zatem starannie przeanalizować (podobnie zresztą jak w przypadku łączenia funkcji IOD z jakimikolwiek innymi zadaniami), czy IOD jest w stanie wykonywać swoje zadania w sposób prawidłowy przy pełnieniu obu funkcji jednocześnie. Należy zatem przemyśleć ilość czasu potrzebnego na wykonywanie poszczególnych obowiązków (w tym na współpracę z innymi służbami kontrolnymi), stopień skomplikowania i ważności zadań, rezerwę czasową na nieplanowane zadania, ilość i rodzaj danych osobowych oraz procesów i systemów informatycznych służących do ich przetwarzania, obszary ryzyka, związane z tymi procesami. Pod rozwagę należy brać również wiele innych czynników, takich jak np. struktura, wielkość i zasoby kadrowe danego podmiotu (w tym również pod kątem obowiązku prowadzenia szkoleń personelu). W szczególności, w przypadku IOD zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, albo łączącego obowiązki IOD z innymi zadaniami, priorytetem powinno być zapewnienie IOD odpowiedniej ilości czasu na wykonywanie powierzonych zadań.

Zdaniem Grupy Roboczej art. 29 dobrą praktyką byłoby wskazanie czasu, który należy poświęcić na obowiązki IOD. Takiego samego uwzględnienia i analizy wymagają obowiązki związane z pełnieniem funkcji pełnomocnika do spraw informacji niejawnych. Starannie należy rozważyć ilość informacji niejawnych oraz ich rodzaj, a także czas i możliwości wykonywania wszystkich zadań określonych w art. 15 ustawy o ochronie informacji niejawnych, do których należy m.in. zapewnienie ochrony informacji niejawnych, w tym stosowanie środków bezpieczeństwa fizycznego, zapewnienie ochrony systemów teleinformatycznych, w których są przetwarzane informacje niejawne, zarządzanie ryzykiem bezpieczeństwa, w szczególności szacowanie ryzyka, kontrola ochrony informacji niejawnych oraz przestrzegania przepisów o ochronie tych informacji.

W świetle art. 38 ust. 2 RODO administrator oraz podmiot przetwarzający zapewniają inspektorowi zasoby niezbędne do wykonywania zadań wskazanych w art. 39 RODO oraz zasoby niezbędne do utrzymania jego fachowej wiedzy. Obowiązek ten oznacza, że IOD powinien posiadać takie środki organizacyjne, techniczne, technologiczne oraz finansowe, aby móc efektywnie realizować ciążące na nim obowiązki związane z pełnioną funkcją.

Ustawa o ochronie informacji niejawnych przewiduje natomiast w art. 15 ust. 2, że pełnomocnik ds. informacji niejawnych realizuje swoje zadania przy pomocy wyodrębnionej i podległej mu komórki organizacyjnej do spraw ochrony informacji niejawnych, jeżeli jest ona utworzona w jednostce organizacyjnej. Komórką taką może być też kancelaria tajna zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy o ochronie informacji niejawnych. W przypadku utworzenia takiej komórki, pełnomocnik ds. informacji niejawnych może dysponować pomocą i wsparciem pracowników „pionu ochrony” przy realizacji swoich zadań w związku z pełnioną funkcją, co w konkretnych, uzasadnionych przypadkach może pozytywnie wpłynąć na ocenę możliwości łączenia obu omawianych funkcji. IOD również może być wspierany przez zespół IOD.

Warto zaznaczyć, że zadania IOD dotyczą wszystkich danych osobowych przetwarzanych przez administratora, natomiast zadania pełnomocnika ds. informacji niejawnych koncentrują się na szczególnej kategorii informacji, jakimi są informacje niejawne. Niemniej zadania przypisywane obu funkcjom wykazują pewne podobieństwa, a wiedza i doświadczenie potrzebne do pełnienia jednej z tych funkcji mogą być pomocne w pełnieniu drugiej.

Czy IOD powinien być wyznaczany na podstawie takich samych kwalifikacji jak było w przypadku ABI?

Wymogi stawiane inspektorom ochrony danych przez przepisy RODO są podobne do tych stawianych wcześniej ABI, ale nie są identyczne. Zgodnie z art. 36a ust. 5 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, osoba powoływana na stanowisko ABI powinna była posiadać odpowiednią wiedzę w zakresie ochrony danych osobowych. RODO zaś w art. 37 ust. 5 stanowi, iż inspektor ochrony danych jest wyznaczany na podstawie kwalifikacji zawodowych, a w szczególności wiedzy fachowej na temat prawa i praktyk w dziedzinie ochrony danych oraz umiejętności wypełnienia zadań, o których mowa w art. 39 ogólnego rozporządzenia.

Wymagany od inspektora poziom wiedzy fachowej nie jest nigdzie jednoznacznie określony, ale zgodnie z Wytycznymi Grupy Roboczej Art. 29 dotyczącymi inspektorów ochrony danych (WP 243) musi być on współmierny do charakteru, skomplikowania i ilości danych przetwarzanych w ramach jednostki. Wyższy poziom wiedzy powinien być wymagany np. w przypadku wyjątkowo skomplikowanych procesów przetwarzania, przetwarzania dużej ilości danych szczególnych kategorii, podmiotów regularnie przekazujących dane do państw trzecich.

Inspektor ochrony danych powinien mieć odpowiednią wiedzę z zakresu krajowych, europejskich oraz sektorowych przepisów i praktyk w zakresie ochrony danych osobowych, a także dogłębną znajomość RODO. Jednocześnie powinien posiadać odpowiednią wiedzę na temat: procesów przetwarzania, systemów informatycznych oraz zabezpieczeń stosowanych u administratora, sektora w którym działa administrator, procedur administracyjnych i funkcjonowania jednostki.

Ocena umiejętności wykonywania zadań wymaga uwzględnienia charakteru i zakresu zadań inspektora, spośród których kilka stanowi nowość w stosunku do wymogów stawianych ABI. Zgodnie z przepisami RODO, inspektor będzie miał m.in. obowiązek identyfikowania poszczególnych obowiązków ciążących na mocy RODO na administratorze (w tym kierownictwie i wszystkich osobach przetwarzających dane) oraz podmiocie przetwarzającym (w tym kierownictwie i wszystkich osobach przetwarzających dane osobowe), informowania o nich oraz doradzania w zakresie tych obowiązków. Specjalnego merytorycznego przygotowania wymagać będzie udzielanie administratorowi i podmiotowi przetwarzającemu zaleceń co do oceny skutków dla ochrony danych (więcej na temat roli inspektora w ocenie skutków dla ochrony danych w Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczących inspektorów ochrony danych (WP 243) oraz w Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczących oceny skutków dla ochrony danych). Nowym, ważnym zadaniem będzie obowiązek pełnienia roli punktu kontaktowego dla organu nadzorczego i punktu kontaktowego dla osób, których dane dotyczą (art. 38 ust. 4 RODO).

Grupa Robocza Art. 29 w Wytycznych dotyczących inspektorów ochrony danych w odniesieniu do umiejętności wykonywania zadań inspektora wskazuje, że priorytetem dla niego powinno być zapewnienie przestrzegania rozporządzenia. DPO ma zatem odgrywać kluczową rolę w zakresie wspierania „kultury ochrony danych” oraz pomagać w implementacji niezbędnych elementów RODO, w tym zwłaszcza nowych obowiązków tj., np. ochrony danych w fazie projektowania oraz domyślnej ochrony danych, rejestru czynności przetwarzania, zgłaszania naruszeń.

Znaczenie fachowej wiedzy w zakresie prawa i praktyk zostało dodatkowo podkreślone przez zobowiązanie administratorów danych i podmiotów przetwarzających do zapewnienia inspektorowi ochrony danych zasobów niezbędnych do utrzymania wysokiego i aktualnego poziomu wiedzy (art. 38 ust. 2 RODO). Mimo iż ogólne rozporządzenie o ochronie danych bardzo mocno akcentuje wymóg wiedzy i fachowości DPO, nie reguluje zasad czy trybu weryfikacji spełnienia tego wymogu. Niemniej certyfikaty, dyplomy oraz inne dokumenty poświadczające wiedzę i doświadczenie inspektora niewątpliwie w większości przypadków będą ważnym kryterium kwalifikacyjnym i argumentem przemawiającym na korzyść osoby wyznaczanej do pełnienia tej funkcji.

 

Czy istnieje możliwość wyznaczenia osoby prawnej do sprawowania funkcji IOD?

Nie. Do pełnienia funkcji IOD musi być zawsze wyznaczona konkretna osoba fizyczna. Przepisy ustawy o ochronie danych osobowych wymagają, aby administrator i podmiot przetwarzający, którzy wyznaczyli IOD, udostępnili imię i nazwisko oraz adres poczty elektronicznej lub numer telefonu inspektora na swojej stronie internetowej, lub gdy administrator nie posiada własnej strony, w sposób ogólnie dostępny w miejscu prowadzenia działalności (art. 11). Imię i nazwisko konkretnej osoby pełniącej funkcję IOD należy też podać Prezesowi UODO, powiadamiając go o wyznaczeniu takiej osoby (art. 10 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych).

IOD jest punktem kontaktowym dla osób, których dane dotyczą i organu nadzorczego zgodnie z art. 38 ust. 4 i art. 39 ust. 1 lit. e RODO. Zatem zarówno wewnątrz podmiotu będącego administratorem, jak i w relacjach zewnętrznych, dla wszystkich musi być jasne, jaka  konkretna osoba fizyczna pełni tę funkcję.

Źródło: UODO

Czy istnieje możliwość zawiadomienia o wyznaczeniu IOD przez pełnomocnika?

Zawiadomienie może zostać dokonane przez pełnomocnika administratora/podmiotu przetwarzającego (art. 10 ust. 2 ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. poz. 1000)

Czy kierownik urzędu stanu cywilnego jest administratorem i czy musi wyznaczyć IOD?

W jednostce samorządu, w której pełnię funkcję IOD, burmistrz zatrudnił inną osobę na stanowisku kierownika urzędu stanu cywilnego. Czy w takiej sytuacji kierownik urzędu stanu cywilnego jest administratorem przetwarzanych przez siebie danych osobowych? Jeśli kierownik USC jest administratorem, to nasuwa mi się kolejne pytanie, czy jest on zobowiązany do wyznaczenia inspektora ochrony danych? Moja wątpliwość wynika z faktu, że ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych w art. 9 wskazuje, że przez organy i podmioty publiczne obowiązane do wyznaczenia inspektora, o których mowa w art. 37 ust. 1 lit. a RODO, rozumie się: jednostki sektora finansów publicznych, instytuty badawcze, Narodowy Bank Polski. Kolejne pytanie dotyczy formy w jakiej powinno nastąpić wyznaczenie inspektora przez kierownika USC?

Odpowiadając na pierwsze pytanie zauważyć należy, że ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego określa wprost, kto realizuje cele z zakresu ustawy, w związku z tym, iż do dokonywania czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego został z mocy ustawy zobowiązany kierownik urzędu stanu cywilnego (art. 9 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego). Z tego względu należy uznać, iż to kierownik urzędu stanu cywilnego jest administratorem danych osobowych, niezależnie od tego, czy w określonej sytuacji faktycznie stanowisko to będzie piastować organ gminy – wójt (burmistrz, prezydent miasta) – czy inna osoba wyznaczona na to stanowisko przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na podstawie art. 6 ust. 4 lub 5 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego.

Odnosząc się natomiast do pytania dotyczącego ewentualnego obowiązku wyznaczenia inspektora ochrony przez kierownika urzędu stanu cywilnego, w pierwszej kolejności stwierdzić należy, że wobec brzmienia art. 9 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, który to przepis prawa krajowego ustala kierunek interpretacji w polskim systemie prawnym, użytego w art. 37 ust. 1 lit. a RODO, pojęcia „organ lub podmiot publiczny”, nie można przyjąć, aby obowiązek wyznaczenia inspektora ochrony danych dla kierownika USC wynikał z przesłanki wymienionej w art. 37 ust. 1 lit. a RODO. Warto mieć jednak na uwadze, że nawet w sytuacji braku takiego obowiązku, administrator – kierownik urzędu stanu cywilnego – może dobrowolnie takiego inspektora wyznaczyć.

Jednocześnie należy przypomnieć, że art. 37 ust. 3 RODO dopuszcza możliwość wyznaczenia przez kilku administratorów jednego inspektora ochrony danych, przy uwzględnieniu jednak ich struktury organizacyjnej i wielkości. Zaznaczyć jednak należy, że skorzystanie z takiego rozwiązania wymaga dokonania starannej analizy, czy wyznaczona osoba będzie w stanie prawidłowo wypełniać wszystkie swoje obowiązki wobec każdego administratora danych. Ocena tej kwestii zależna jest od wielu czynników, w tym m.in. od: dysponowania przez niego odpowiednią do zakresu zadań i specyfiki procesów przetwarzania danych ilością czasu, konieczności unikania konfliktu interesów oraz wielkości i struktury organizacyjnej jednostki będącej administratorem danych. Trzeba mieć przy tym świadomość, że wiele z obowiązków inspektorów przewidzianych w RODO wymaga stałego zaangażowania na rzecz administratora, który inspektora wyznaczył oraz tzw. „efektywnej dostępności” inspektora dla osób z danej organizacji. Do zadań IOD należy bowiem np. bieżące monitorowanie zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami prawa oraz udzielanie informacji i rad w zakresie obowiązków wynikających z tych przepisów, a także pełnienie punktu kontaktowego dla osób, których dane dotyczą oraz dla organu nadzorczego. Wobec tego decyzja w zakresie wyboru odpowiedniej osoby do pełnienia funkcji inspektora, musi być podejmowana przez administratora z pełną świadomością ciążącej na nim odpowiedzialności za prawidłową realizację ciążących na nim obowiązków wynikających z przepisów prawa. (więcej informacji na ten temat znaleźć można w  Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczących inspektorów ochrony danych (WP 243) oraz na stronie internetowej Urzędu w zakładce Inspektor Ochrony Danych, np. pod linkiem: https://uodo.gov.pl/pl/223/658).

Zatem w przypadku, gdyby burmistrz i kierownik USC wyznaczyli na swojego inspektora tę samą osobę powinni wspólnie określić zasady dotyczące zapewnienia takiemu inspektorowi wystarczającej ilości czasu na wypełnianie jego obowiązków, pomocy w stworzeniu planu jego pracy, a w razie potrzeby wsparcie jego funkcjonowania zespołem odpowiednich specjalistów.

Informujemy, że wyznaczenie do piastowania stanowiska kierownika urzędu stanu cywilnego innej osoby niż wójt (burmistrz, prezydent), który jest odrębnym administratorem, nie musi oznaczać konieczności stworzenia procedur i polityk ochrony danych dotyczących przetwarzania w tym obszarze w odrębnym dokumencie. Jedna dokumentacja może bowiem regulować kwestie ochrony danych dotyczące administratorów istniejących w ramach tej samej jednostki.

Warto także pamiętać, że jeśli kierownik USC decydowałby się na wyznaczenie inspektora, to on jako administrator powinien dokonać tego wyznaczenia, a także zawiadomić Prezesa UODO o jego wyznaczeniu.

Odnosząc się zaś do pytania dotyczącego formy czynności polegającej na wyznaczeniu inspektora, wskazać należy przede wszystkim, że przepisy RODO oraz ustawy o ochronie danych osobowych nie zwierają szczegółowych uregulowań w tym zakresie. Wobec tego decyzja w tej kwestii należy do administratora. Biorąc jednak pod uwagę zasadę rozliczalności, zgodnie z którą administrator musi być w stanie wykazać przestrzeganie przepisów w zakresie ochrony danych osobowych, co w praktyce najczęściej oznacza dokumentowanie wszelkich procesów związanych z ochroną danych osobowych, administrator powinien wybrać taką formę, która umożliwi mu wykazanie w szczególności: kiedy i kogo wyznaczył do pełnienia takiej funkcji.

Źródło: UODO

Czy mogę zarządzać plikami „cookies”?

Tak. Pamiętaj, że masz możliwość samodzielnego zarządzania plikami „cookies”. Umożliwiają to np. przeglądarki internetowe, z których korzystasz.

Źródło: wszystkoociasteczkach.pl

Czy możliwe jest łączenie funkcji IOD z obowiązkami administratora systemu informatycznego (ASI)?

W większości przypadków zakres obowiązków związanych z pełnieniem funkcji ASI jest uregulowany jedynie w sferze wewnętrznej danego administratora, np. w polityce bezpieczeństwa lub wynika z zakresu obowiązków pracownika bądź z umowy o świadczenie usług zawartej z osobą spoza określonej organizacji. Zdarza się, że zadania ASI w odniesieniu do konkretnych systemów wskazane są w szczególnych przepisach prawa, np. art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 22 listopada 2013 r. o systemie powiadamiania ratunkowego; art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia. Pełnienie funkcji ASI jest najczęściej powierzane informatykowi lub kierownikowi działu IT, a do jego głównych zadań należy: administrowanie serwerami służącymi przetwarzaniu danych, wdrożenie zabezpieczeń systemów informatycznych, identyfikacja potencjalnych zagrożeń i podatności dla systemów informatycznych, wykrycia nieautoryzowanego dostępu do systemu, zachowanie ciągłości ich funkcjonowania, konfigurowanie kont użytkowników.  Z tego powodu, łączenie funkcji IOD i ASI w konkretnych przypadkach może być uznane za niezgodne z RODO. Oceny w tym zakresie należy dokonywać z punktu widzenia spełnienia wymogów, jakie w RODO wskazano w odniesieniu do IOD, w tym w szczególności jego niezależności, właściwego umiejscowienia w strukturze organizacyjnej administratora oraz realnej możliwości prawidłowego wykonywania wyznaczonych mu zadań. Z tej perspektywy konsolidacja funkcji IOD z funkcją ASI może powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych. Osoba odpowiadająca za bieżące prowadzenie przetwarzania danych osobowych i bezpieczeństwo danych w systemach informatycznych będzie bowiem sprawować jednocześnie nadzór nad zgodnością z prawem wykonywanych przez siebie działań. Sytuacja taka powoduje zatem faktyczny brak nadzoru nad zgodnością przetwarzania danych z przepisami prawa, w tym przepisami określającymi wymogi co do bezpieczeństwa danych osobowych.

IOD nie może podlegać jakimkolwiek innym osobom niż najwyższe kierownictwo (art. 38 ust. 3 RODO), co ma mu gwarantować niezależne, prawidłowe i skuteczne wykonywanie funkcji. Najwyższym kierownictwem jednostki organizacyjnej - w zależności od jej rodzaju – może być osoba lub osoby (np. wchodzące w skład organu), które kierują jej pracami (np. ministrowie kierujący działami administracji rządowej, dyrektorzy szkół), prowadzą jej sprawy (np. zarząd spółki) albo podejmują zarobkową działalność (np. przedsiębiorcy jednoosobowi), działając jako administrator. W przypadku jednoczesnego pełnienia funkcji IOD i ASI wykluczone jest rozwiązanie, w którym osoba taka podlegałaby np. dyrektorowi ds. informatycznych, kierownikowi działu IT lub jakiejkolwiek innej osobie (np. dyrektorowi generalnemu urzędu publicznego), która nie jest najwyższym kierownictwem w rozumieniu art. 38 ust. 3 RODO.

Zgodnie z art. 38 ust. 6 RODO IOD może wykonywać inne zadania i obowiązki przy czym administrator lub podmiot przetwarzający powinni zapewnić, by takie zadania i obowiązki nie powodowały konfliktu interesów. RODO nie precyzuje w jakich sytuacjach będzie zachodził, wskazany w art. 38 ust. 6 RODO, konflikt interesów. Wymóg niepowodowania konfliktu interesów jest ściśle związany z wymogiem wykonywania zadań w sposób niezależny. Oznacza to, że IOD nie może zajmować w organizacji stanowiska, na którym określa się sposoby i cele przetwarzania danych.

Za powodujące konflikt interesów uważane będą stanowiska kierownicze (dyrektor generalny, dyrektor ds. operacyjnych, dyrektor finansowy, dyrektor ds. medycznych, kierownik działu marketingu, kierownik działu HR, kierownik działu IT) oraz niższe stanowiska, jeśli osoby je piastujące biorą udział w określaniu celów i sposobów przetwarzania danych.

Dlatego też ww. konflikt interesów może obejmować również stanowiska związane z bezpieczeństwem w organizacji, o ile z ich piastowaniem wiąże się decydowanie - w jakikolwiek sposób o sposobach i celach przetwarzania danych osobowych w organizacji.

Podsumowując, ocena czy w przypadku konkretnej osoby i wykonywanych przez nią zadań nie występuje konflikt interesów, powinna być dokonywana indywidualnie z uwzględnieniem konkretnych okoliczności. Oznacza to, że możliwość zaistnienia konfliktu powinna być stale monitorowana, ponieważ przyczyny zaistnienia takiego konfliktu mogą występować również w późniejszym czasie, po rozpoczęciu pełnienia funkcji przez IOD.

Czy można powołać więcej niż jednego IOD?

Przepisy o ochronie danych osobowych nie przewidują możliwości wyznaczenia więcej niż jednego IOD. Zarówno wewnątrz podmiotu będącego administratorem danych, jak  w relacjach zewnętrznych, dla wszystkich musi być jasne, kto pełni tę ważną funkcję i jest odpowiedzialny za monitorowanie zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami prawa. Innymi słowy: osoba ta powinna być wyraźnie wskazana przez kierownictwo jednostki zarówno wszystkim zatrudnionym przy przetwarzaniu danych osobowych, jak i - na zewnątrz organizacji - osobom, których dane dotyczą oraz organowi nadzorczemu. Dla osób, których dane dotyczą, oraz dla organu nadzorczego IOD jest punktem kontaktowym zgodnie z art. 38 ust 4 i art. 39 ust 1 lit. e RODO. Przepisy ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (art. 11) zobowiązują administratora i podmiot przetwarzający, którzy wyznaczyli IOD, by udostępnili imię i nazwisko oraz adres poczty elektronicznej lub numer telefonu inspektora na swojej stronie internetowej. Jeżeli administrator lub podmiot przetwarzający nie prowadzi własnej strony, udostępnia informacje o IOD w sposób ogólnie dostępny w miejscu prowadzenia działalności. Dane inspektora w powyższym zakresie muszą być przekazane również Prezesowi UODO (art. 10 tej ustawy).

Czy można łączyć funkcję IOD z zadaniami związanymi z obsługą wniosków od sygnalistów?

Oczekujemy na wejście w życie krajowych regulacji wdrażających tzw. dyrektywę o ochronie sygnalistów nr 2019/1937. Pytanie dotyczy osoby, która miałaby przyjmować ewentualne zgłoszenia sygnalistów oraz prowadzić postępowania wyjaśniające dotyczące zgłaszanych nieprawidłowości. Czy funkcję taką firma może powierzyć osobie pełniącej funkcję IOD? Czy nie będziemy mieli w takim przypadku do czynienia z konfliktem interesów?

Organizowanie procesu przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń o nieprawidłowościach reguluje dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Obecnie w Polsce trwają prace nad projektem ustawy wdrażającej tę dyrektywę, wobec tego nie znamy ostatecznego kształtu przyjętych w niej rozwiązań, w tym tych dotyczących zadań i statusu członków personelu odpowiedzialnych za rozpatrywanie zgłoszeń naruszenia prawa.

Jeśli chodzi o uregulowanie tych kwestii w dyrektywie, to odnosi się ona do nich w szczególności w wymienionych niżej przepisach i motywach.

W motywie 74 dyrektywy wskazano, że w celu rozpatrywania zgłoszeń oraz w celu zapewnienia komunikacji z osobą dokonującą zgłoszenia, a także w celu prowadzenia we właściwy sposób działań następczych w związku ze zgłoszeniem, członkowie personelu właściwych organów, którzy są odpowiedzialni za rozpatrywanie zgłoszeń, powinni być specjalnie przeszkoleni, między innymi w kwestii mających zastosowanie przepisów o ochronie danych.

Natomiast w motywie 77 wskazano, że konieczne jest, aby członkowie personelu właściwego organu, którzy są odpowiedzialni za rozpatrywanie zgłoszeń, oraz członkowie personelu właściwego organu, którzy mają prawo dostępu do informacji przekazanych przez osobę dokonującą zgłoszenia, przestrzegali obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej i poufności przy przekazywaniu danych zarówno w ramach właściwego organu, jak i poza ten organ.

Z kolei w art. 12 ust. 4 dyrektywy wskazano, żepaństwa członkowskie zapewniają, aby właściwe organy wyznaczyły członków personelu odpowiedzialnych za rozpatrywanie zgłoszeń, a w szczególności odpowiedzialnych za:

  1. przekazywanie wszystkim zainteresowanym osobom informacji na temat procedur dokonywania zgłoszeń;
  2. przyjmowanie zgłoszeń i podejmowanie działań następczych w związku z tymi zgłoszeniami;
  3. utrzymywanie kontaktu z osobą dokonującą zgłoszenia w celu przekazywania jej informacji zwrotnych i zwracania się, w razie potrzeby, o dalsze informacje.

Przepisy dyrektywy nie regulują natomiastkwestii łączenia zadań osób zajmujących się obsługą zgłoszeń z innymi zadaniami.

W takiej sytuacji administrator przed powierzeniem osobie pełniącej funkcję IOD innych zadań lub obowiązków (w tym przypadku polegających na przyjmowaniu zgłoszeń sygnalistów oraz prowadzeniu postępowań wyjaśniających) powinien dokonać starannej analizy w zakresie zapewnienia IOD właściwych warunków dla zachowania jego niezależności i prawidłowego wykonywania zadań. Ocena ta powinna być dokonana przy uwzględnieniu stosownych przepisów RODO oraz Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczących inspektorów ochrony danych (WP 243).

Zgodnie bowiem z art. 38 ust. 6 RODO IOD może wykonywać „inne zadania i obowiązki”. W dalszej części przepisu występuje jednak zastrzeżenie, iż „administrator lub podmiot przetwarzający zapewniają, by takie zadania i obowiązki nie powodowały konfliktu interesów”.

Konflikt interesów następuje, jeśli nie można pogodzić prawidłowego wykonywania zadań IOD z realizacją innych zadań, gdyż pomiędzy zadaniami występuje sprzeczność, uniemożliwiająca odpowiednią ich realizację. Konflikt interesów może być również rezultatem nadmiaru obowiązków przydzielonych do wykonania IOD, jeśli IOD musi wybrać między obowiązkami, jakie będzie realizował, a tymi, którym nie podoła z powodu braku czasu koniecznego na ich wykonanie.

Wymóg niepowodowania konfliktu interesów jest ściśle związany z wymogiem wykonywania zadań w sposób niezależny. Oznacza to, że IOD nie może zajmować w organizacji stanowiska, na którym określa się sposoby i cele przetwarzania danych. W powołanych wyżej Wytycznych dotyczących IOD wskazane zostały przykłady takich stanowisk. Należą do nich: stanowiska kierownicze (dyrektor generalny, dyrektor ds. operacyjnych, dyrektor finansowy, dyrektor ds. medycznych, kierownik działu marketingu, kierownik działu HR, kierownik działu IT), ale również niższe stanowiska, jeśli sprawujące je osoby biorą udział w określaniu celów i sposobów przetwarzania danych.

Ocena, czy w przypadku konkretnej osoby i wykonywanych przez nią zadań nie występuje konflikt interesów, powinna być dokonywana indywidualnie z uwzględnieniem konkretnych okoliczności. Oznacza to, że możliwość zaistnienia konfliktu powinna być stale monitorowana, ponieważ przyczyny zaistnienia takiego konfliktu mogą występować również w późniejszym czasie, po rozpoczęciu pełnienia funkcji przez IOD.

Administrator powinien przy tym uwzględnić m.in. następujące kryteria:

  • organizacyjne (IOD powinien podlegać bezpośrednio najwyższemu kierownictwu jednostki organizacyjnej),
  • merytoryczne (inne obowiązki nie powinny negatywnie wpływać na niezależne wykonywania zadań IOD),
  • czasowe (IOD powinien dysponować czasem wystarczającym do wykonywania swoich zadań, przy uwzględnieniu m.in. liczby obowiązków czy stopnia ich skomplikowania).

Odnosząc się do kryterium organizacyjnego należy zauważyć, że w przypadku jednoczesnego pełnienia funkcji IOD i wykonywania innych zadań wykluczone jest rozwiązanie, w którym osoba taka podlegałaby np. dyrektorowi departamentu, kierownikowi działu lub jakiejkolwiek innej osobie (np. dyrektorowi generalnemu urzędu publicznego), która nie jest najwyższym kierownictwem w rozumieniu art. 38 ust. 3 RODO.

Podsumowując należy wskazać, że administrator przed powierzeniem IOD wykonywania innych zadań powinien dokonać analizy, czy IOD będzie w stanie wykonywać prawidłowo swoje obowiązki. Nieprzeprowadzenie analizy w tym zakresie może w konsekwencji spowodować naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych.

Na zakończenie warto zwrócić uwagę, że przewidziana w RODO zasada rozliczalności wymaga w szczególności, aby administratorzy wykazywali logikę, na której oparli swoje decyzje, i potrafili uzasadnić, dlaczego przyjęli określone rozwiązania.

Wiele informacji na temat obowiązków administratora określonych w art.  37 i 38 RODO, a także na temat kryteriów oceny, czy osoba pełniąca funkcję IOD może pełnić również inne funkcje i obowiązki można znaleźć w zakładce IOD na naszej stronie internetowej. Cennych wskazówek dostarczają też decyzje Prezesa UODO i innych organów nadzorczych UE, jako organów zobowiązanych do egzekwowania przestrzegania ww. przepisów (m.in. mowa o tym w art. 83 ust. 4 lit. a RODO).

Źródło: UODO

Czy należy dołączyć do pełnomocnictwa potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej?

Jeśli zgłoszenia o wyznaczeniu IOD dokonuje pełnomocnik, do zgłoszenia należy dołączyć podpisane pełnomocnictwo w formie elektronicznej oraz dowód dokonania opłaty skarbowej w postaci dokumentu wykonania zlecenia przelewu przez system bankowości elektronicznej lub w postaci skanu otrzymanego dowodu wpłaty (w przypadku wpłaty za pośrednictwem poczty lub w kasie urzędu).

Czy należy wyznaczyć IOD w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej mając około 2 000 pacjentów?

Zgodnie z przepisami RODO (art. 37 ust. 1) obowiązek wyznaczenia IOD występuje gdy:

  • przetwarzania dokonują organ lub podmiot publiczny,
  • główna działalność administratora lub podmiotu przetwarzającego polega na operacjach przetwarzania, które ze względu na swój charakter, zakres lub cele wymagają regularnego i systematycznego monitorowania osób, których dane dotyczą, na dużą skalę,
  • główna działalność administratora lub podmiotu przetwarzającego polega na przetwarzaniu na dużą skalę szczególnych kategorii danych osobowych albo danych osobowych dotyczących wyroków skazujących i czynów zabronionych.

 

Sposób sformułowania przepisu określającego obowiązek wyznaczenia inspektora jest mało precyzyjny, ale takie sformułowanie zostało użyte celowo, właśnie po to, aby administrator danych samodzielnie dokonywał analizy sytuacji i ocenił, czy taki obowiązek w jego przypadku istnieje.

Co więcej – w Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczących inspektorów ochrony danych (WP 243) zaleca się, aby przeprowadzenie oceny w zakresie istnienia obowiązku wyznaczenia inspektora udokumentować, a nawet powtarzać taką ocenę w razie potrzeby, co jakiś czas. Sytuacja danego podmiotu może się bowiem zmieniać. Na przykład mała przychodnia może stopniowo rozszerzać swoją działalność, obejmując o nowe usługi i świadczenia i po jakimś czasie stać się dużym podmiotem przetwarzającym dane wrażliwe na dużą skalę.

W celu ułatwienia administratorowi dokonania oceny, czy jest zobowiązany do wyznaczenia IOD, Grupa Robocza Artykułu 29 w powołanych wyżej wytycznych zawarła wskazówki, jak należy rozumieć „główną działalność” czy „dużą skalę”, a także wiele praktycznych, konkretnych przykładów sytuacji spełniających te kryteria. Wskazówki oparte są na założeniu, że wraz z rozwojem praktyki ukształtują się standardy, które umożliwią bardziej szczegółowe i/lub kwantytatywne zidentyfikowanie „dużej skali” w odniesieniu do określonych rodzajów przetwarzania.

W Wytycznych zaznaczono, że w przypadku placówek medycznych główną działalnością jest wprawdzie zapewnianie opieki zdrowotnej, ale ta działalność nie byłaby możliwa bez przetwarzania danych w formie dokumentacji medycznej. Jako przykład „działalności głównej polegającej na przetwarzaniu na dużą skalę wrażliwych danych osobowych” jest tam podana działalność szpitali. Natomiast jako przykład przetwarzania nie mieszczący się w definicji dużej skali - zgodnie z motywem 91 RODO - należy wskazać przetwarzanie danych pacjentów przez pojedynczego lekarza lub innego pracownika służby zdrowia (pielęgniarkę, położną).

Warto dodać, że na podstawie tych samych przesłanek RODO przewiduje obowiązek wyznaczenia IOD przez tzw. podmioty przetwarzające, czyli podmioty, które przetwarzają dane osobowe na zlecenie placówek medycznych w związku ze specjalistycznymi usługami, jakie dla nich świadczą, na przykład przechowują dokumentację medyczną lub serwisują sprzęt informatyczny czy diagnostyczny.

Czy należy wyznaczyć IOD w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej?

Zgodnie z przepisami RODO (art. 37 ust. 1) obowiązek wyznaczenia IOD występuje gdy:

  • przetwarzania dokonują organ lub podmiot publiczny,
  • główna działalność administratora lub podmiotu przetwarzającego polega na operacjach przetwarzania, które ze względu na swój charakter, zakres lub cele wymagają regularnego i systematycznego monitorowania osób, których dane dotyczą, na dużą skalę,
  • główna działalność administratora lub podmiotu przetwarzającego polega na przetwarzaniu na dużą skalę szczególnych kategorii danych osobowych albo danych osobowych dotyczących wyroków skazujących i czynów zabronionych.

Sposób sformułowania przepisu określającego obowiązek wyznaczenia inspektora jest mało precyzyjny, ale takie sformułowanie zostało użyte celowo, właśnie po to, aby administrator danych samodzielnie dokonywał analizy sytuacji i ocenił, czy taki obowiązek w jego przypadku istnieje.

Co więcej – w Wytycznych Grupy Roboczej Art. 29 dotyczących inspektorów ochrony danych (WP 243) zaleca się, aby przeprowadzenie oceny w zakresie istnienia obowiązku wyznaczenia inspektora udokumentować, a nawet powtarzać taką ocenę w razie potrzeby, co jakiś czas. Sytuacja danego podmiotu może się bowiem zmieniać. Na przykład mała przychodnia może stopniowo rozszerzać swoją działalność, obejmując o nowe usługi i świadczenia i po jakimś czasie stać się dużym podmiotem przetwarzającym dane wrażliwe na dużą skalę.

W celu ułatwienia administratorowi dokonania oceny, czy jest zobowiązany do wyznaczenia IOD, Grupa Robocza Artykułu 29 w powołanych wyżej wytycznych zawarła wskazówki, jak należy rozumieć „główną działalność” czy „dużą skalę”, a także wiele praktycznych, konkretnych przykładów sytuacji spełniających te kryteria. Wskazówki oparte są na założeniu, że wraz z rozwojem praktyki ukształtują się standardy, które umożliwią bardziej szczegółowe i/lub kwantytatywne zidentyfikowanie „dużej skali” w odniesieniu do określonych rodzajów przetwarzania.

W Wytycznych zaznaczono, że w przypadku placówek medycznych główną działalnością jest wprawdzie zapewnianie opieki zdrowotnej, ale ta działalność nie byłaby możliwa bez przetwarzania danych w formie dokumentacji medycznej. Jako przykład „działalności głównej polegającej na przetwarzaniu na dużą skalę wrażliwych danych osobowych” jest tam podana działalność szpitali. Natomiast jako przykład przetwarzania nie mieszczący się w definicji dużej skali - zgodnie z motywem 91 RODO - należy wskazać przetwarzanie danych pacjentów przez pojedynczego lekarza lub innego pracownika służby zdrowia (pielęgniarkę, położną).

Warto dodać, że na podstawie tych samych przesłanek RODO przewiduje obowiązek wyznaczenia IOD przez tzw. podmioty przetwarzające, czyli podmioty, które przetwarzają dane osobowe na zlecenie placówek medycznych w związku ze specjalistycznymi usługami, jakie dla nich świadczą, na przykład przechowują dokumentację medyczną lub serwisują sprzęt informatyczny czy diagnostyczny.

Źródło: UODO

Czy naruszenie przepisów odnoszących się do inspektora ochrony danych może skutkować administracyjnymi karami pieniężnymi nakładanymi na administratora danych lub podmiot przetwarzający?

Stosownie do art. 83 ust. 4 lit. a ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO), naruszenia obowiązków administratora i podmiotu przetwarzającego odnoszących się do inspektorów ochrony danych (art. 37–39 RODO) podlegają administracyjnej karze pieniężnej do 10 mln euro, a w przypadku przedsiębiorstwa – do 2% jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego. Warto sobie uświadomić, że karami administracyjnymi obwarowane są zatem obowiązki administratorów danych i podmiotów przetwarzających dotyczące nie tylko wyznaczania inspektora ochrony danych, posiadania przez niego właściwych kwalifikacji i gwarancji niezależności, ale też zapewnienia, aby wyznaczony inspektor prawidłowo mógł realizować swoje zadania.

Źródło: uodo.gov.pl

Czy notariusz może uwierzytelnić elektronicznie pełnomocnictwo upoważniające do zawiadomienia?

Tak, osoba działająca w imieniu administratora/podmiotu przetwarzającego, może do zawiadomienia o wyznaczeniu inspektora ochrony danych załączyć pełnomocnictwo, które będzie uwierzytelnione elektronicznie przez notariusza. W takim przypadku do zawiadomienia należy załączyć pełnomocnictwo poświadczone za zgodność przez notariusza i opatrzone jego kwalifikowanym podpisem elektronicznym (art. 97 § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie, t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2291 z późn. zm.).

Czy obowiązek z art. 38 ust. 2 RODO dotyczy administratora korzystającego z usług zewnętrznego IOD?

Czy obowiązek określony w art. 38 ust. 2 RODO dotyczący „zapewnienia inspektorowi ochrony danych zasobów niezbędnych do utrzymania jego wiedzy fachowej”, odnosi się jedynie do inspektorów zatrudnionych na etacie, czy też do tych, którzy wykonują swoje zadnia na podstawie umowy o świadczenie usług?

Funkcja IOD to specjalizacja wymagająca ciągłego zaangażowania w rozwój zawodowy. Metody i technologie wykorzystywane do przetwarzania i zapewniania bezpieczeństwa danym osobowym, a także przyrastająca liczba regulacji prawnych oraz ich zmiany powodują, że wiedzę w zakresie prawa i praktyk w dziedzinie ochrony danych osobowych trzeba ciągle aktualizować.

Zadania nałożone w RODO na inspektorów są trudne, a ich wykonywanie wymaga specjalnego merytorycznego przygotowania. Jak wskazuje Grupa Robocza Art. 29 w Wytycznych dotyczących inspektora ochrony danych WP243 rev.01, inspektor odgrywa kluczową rolę w zakresie wspierania „kultury ochrony danych” w ramach podmiotu oraz pomaga w implementacji niezbędnych elementów RODO, w tym zasad przetwarzania danych osobowych, praw osób, których dane dotyczą, ochrony danych w fazie projektowania oraz domyślnej ochrony danych, rejestru czynności przetwarzania, wymogów bezpieczeństwa przetwarzania i zgłoszenia naruszeń.

Z powyższych względów prawodawca unijny nałożył na administratora i podmiot przetwarzający w art. 38 ust. 2 RODO obowiązek stałego wspierania IOD poprzez dostarczanie mu niezbędnych zasobów do wykonania jego zadań oraz dostępu do danych osobowych i operacji przetwarzania, a także zasobów niezbędnych do utrzymania jego wiedzy fachowej. Obowiązek ten odnosi się zarówno do sytuacji, gdy inspektor jest członkiem personelu administratora, jak i do inspektorów wykonujących swoje zadania na podstawie zawieranych przez nich umów o świadczenie usług.

RODO nie przesądza, jakie konkretnie środki i w jaki konkretnie sposób administrator (podmiot przetwarzający) - korzystający ze wsparcia IOD – powinien zapewnić, aby wywiązać się z obowiązku określonego w art. 38 ust. 2 RODO. W świetle RODO kwalifikacje zawodowe IOD obejmują nie tylko wiedzę fachową na temat prawa i praktyk w dziedzinie ochrony danych, ale też umiejętności wypełnienia zadań, o których mowa w art. 39. Warto zatem, aby ocena, jakie zasoby są niezbędne dla utrzymania kwalifikacji IOD uwzględniała oba powyższe elementy.  

W Podręczniku Inspektora Ochrony Danych Wytyczne dla inspektorów ochrony danych w sektorze publicznym i quasipublicznym dotyczące sposobu zapewnienia zgodności z europejskim ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych, str. 116, wskazano, że organizacja powinna zapewnić swojemu IOD możliwość utrzymania i dalszej poprawy swoich kompetencji, także po nominacji poprzez udział w stosownych kursach i seminariach.

Grupa Robocza Art. 29 w Wytycznych dotyczących inspektora ochrony danych WP243 rev.01 wskazała, że poziom wiedzy inspektora musi być współmierny do charakteru, skomplikowania i ilości danych przetwarzanych w ramach jednostki. Dla przykładu, w przypadku wyjątkowo skomplikowanych procesów przetwarzania danych osobowych lub w przypadku przetwarzania dużej ilości danych szczególnych kategorii, inspektor może potrzebować wyższego poziomu wiedzy i wsparcia. Dlatego Grupa Robocza Art. 29 opowiedziała się za szerokim rozumieniem zasobów i wskazała m.in. na potrzebę ciągłego szkolenia IOD, zapewniającego mu możliwość ciągłego aktualizowania wiedzy z zakresu ochrony danych osobowych. Inspektorów należy zachęcać do udziału w szkoleniach, warsztatach, forach poświęconych ochronie danych osobowych, by mogli zwiększać swoją wiedzę.Co do zasady im bardziej skomplikowane procesy przetwarzania danych, tym więcej środków należy przeznaczyć na IOD. Ochrona danych musi być skuteczna i wymaga wystarczających zasobów odpowiednich do zakresu przetwarzania danych.

Motyw 97 RODO wyjaśnia, że niezbędny poziom wiedzy fachowej należy ustalić w szczególności w świetle prowadzonych operacji przetwarzania danych oraz ochrony, której wymagają przetwarzane dane osobowe. Jeżeli zatem poziom wiedzy fachowej inspektora musi być odpowiedni do „prowadzonych operacji przetwarzania oraz ochrony, której wymagają przetwarzane dane osobowe” i ma być utrzymywany na tym poziomie (art. 38 ust. 1 RODO), to ilość i rodzaj zasobów przeznaczanych na zapewnienie właściwych kwalifikacji inspektora musi być dobierany indywidualnie i z uwzględnieniem powyższych kryteriów.

W przedstawionej sprawie tzn. w sytuacji, gdy inspektor wykonuje zadania na podstawie umowy o świadczenie usług, kwestie związane z zapewnianiem zasobów na utrzymanie wiedzy fachowej IOD powinny być starannie ustalane przez strony umowy przy zawieraniu (lub ewentualnie renegocjonowaniu umowy), tak aby zapewnić zgodność z przywołanym wyżej art. 38 ust. 2 RODO i zasadą rozliczalności (administrator powinien móc wykazać, że prawidłowo zrealizował ciążący na nim obowiązek). Ustalenia te powinny odnosić się do tego, jakiego rodzaju będą to środki, w jaki sposób zostaną zapewnione. Takie staranne ukształtowanie postanowień umowy dotyczących obowiązków jej stron przyczynia się do osiągniecia celów umowy i jej realnego wykonania.

Przy konstruowaniu treści umowy obowiązuje zasada swobody stron w określaniu wzajemnych praw i obowiązków, niemniej jest ona ograniczona wymogami wynikającymi z przepisów o ochronie danych osobowych. Przyjęte przez strony rozwiązania związane z zapewnianiem zasobów na utrzymanie wiedzy fachowej IOD powinny uwzględniać wiele kryteriów, takich jak: aktualny stan wiedzy IOD i dotychczasowe sposoby jej aktualizowania, specyfika prowadzonego przez administratora przetwarzania związanego z rodzajem i zakresem jego działalności, złożoność i liczba procesów przetwarzania danych, stosowane środki techniczne i stopień ich zaawansowania oraz bieżące potrzeby dotyczące dostosowania się do wymogów prawnych i praktyk w dziedzinie ochrony danych osobowych.

Dokształcanie inspektora przekłada się na coraz wyższy poziom fachowości oraz jakości i efektywności jego pracy. Niesie to niewątpliwie korzyści dla kierownictwa i osób przetwarzających dane osobowe u administratora (podmiotu przetwarzającego), którzy - wspierani przez odpowiednio wykwalifikowanego inspektora – są w stanie sprostać wymogom, jakie nakładają na nich przepisy prawa i regulacje wewnętrzne oraz zminimalizować popełniane błędy.

Źródło: UODO

Czy od przesłanego pełnomocnictwa pobierana jest opłata skarbowa?

Tak. Opłatę skarbową w kwocie 17 zł uiszcza się w kasie Urzędu Dzielnicy Śródmieście, przy ul. Nowogrodzkiej 43 w Warszawie lub na konto Urzędu Dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy, ul. Nowogrodzka 43, 00 – 691 Warszawa,

Nr konta: 60 1030 1508 0000 0005 5001 0038

W tytule wpłaty, wraz z treścią – opłata skarbowa za pełnomocnictwo - należy zamieścić skrót UODO.

Czy osoba spokrewniona z osobą zarządzającą może być IOD?

Przepisy prawa nie zawierają zakazu odnoszącego się do takiej sytuacji. Niemniej w każdym przypadku należy starannie przeanalizować i ocenić, czy określone relacje rodzinne nie będą miały wpływu na wykonywanie zadań i obowiązków IOD w sposób niezależny i nie będą powodować konfliktu interesów (art. 38 ust. 6 RODO). Istotą funkcji IOD jest obiektywne i niezależne wykonywanie zadań określonych w RODO(art. 39 ust. 1, Motyw 97 RODO).

IOD powinien w swoich działaniach opierać się na rzeczywistym stanie faktycznym badanej sprawy, nie powinien ulegać żadnym naciskom i podporządkowywać swoich opinii innym osobom. Jego nadrzędnym celem w każdej sytuacji powinno być zapewnienie, że przetwarzanie danych będzie następowało zgodnie z prawem.

Źródło: UODO

Czy pełnomocnik ujawniony w CEIDG, może w imieniu tego podmiotu dokonać zawiadomienia?

Tak, pełnomocnik ujawniony w CEIDG może dokonać zawiadomienia o wyznaczeniu inspektora ochrony danychTaki pełnomocnik nie musi przesyłać pełnomocnictwa z uwagi na ww. wpis w CEIDG.

Czy po wejściu stosowania RODO CUW może powołać jednego IOD dla wszystkich obsługiwanych jednostek?

Centra Usług Wspólnych (CUW) są tworzone jako osobne podmioty, a domeną ich działań są najczęściej działania pomocnicze, wykonywane zarówno w odniesieniu do organów wykonawczych, jak i uchwałodawczych samorządu terytorialnego, jak również do obsługi poszczególnych jednostek organizacyjnych, między innymi urzędów, zakładów i jednostek budżetowych. Ostateczną decyzję, zarówno co do powołania samorządowego centrum usług wspólnych, jak i jego kształtu oraz zakresu realizowanych przez niego zadań, podejmuje organ stanowiący danej jednostki samorządu terytorialnego.

CUW nie jest administratorem danych przekazanych przez jednostki obsługiwane. Może je przetwarzać w zakresie i celu niezbędnym do wykonywania zadań w ramach wspólnej obsługi tych jednostek (zgodnie z art. 10d ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 6d ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym i art. 8f ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa). W zależności od różnych możliwych rozwiązań stosowanych przez konkretne samorządy, CUW może być natomiast administratorem danych np. swoich pracowników.

Na gruncie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych obowiązek wyznaczenia inspektora ochrony danych w sektorze publicznym dotyczyć będzie wszystkich organów i podmiotów publicznych (art. 9 u.o.d.o.), zarówno tych będących administratorami danych, jak i podmiotami przetwarzającymi.

Niemniej nawet w sytuacji, gdyby miał być nim pracownik jednej z tych jednostek, np. pracownik CUW, konieczne jest osobne wyznaczenie IOD przez każdą z tych jednostek, np. każdą szkołę, dom kultury – jako osobnych administratorów. Zatem nawet jeżeli CUW świadczy obsługiwanym podmiotom usługi związane z szeroko rozumianą ochroną danych osobowych, nie jest uprawniony do wyznaczania inspektora ochrony danych w tych podmiotach. Obowiązek wyznaczania inspektora ochrony danych nie może być przeniesiony, np. w drodze uchwały czy porozumienia, na inną jednostkę organizacyjną, np. na CUW.

Każdy z podmiotów zobowiązanych do wyznaczenia inspektora ochrony danych (niezależnie, czy będzie to jedna, ta sama osoba, czy różne osoby) będzie również  zobowiązany - zgodnie z art. 37 ust. 7 RODO  - do opublikowania danych kontaktowych inspektora i zawiadomienia o nich organu nadzorczego. Tak jak obowiązek wyznaczenia inspektora, tak i obowiązek powiadomienia o danych kontaktowych dotyczy zatem każdej jednostki samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 37 ust. 1 lit. a RODO.

Czy podmioty publiczne mogą powołać jednego IOD poza sytuacją uregulowaną w art. 37 ust. 3 RODO?

Zgodnie z art. 37 ust. 3 RODO jednego inspektora będzie mogło powołać - przy uwzględnieniu ich struktury organizacyjnej i wielkości - kilku administratorów danych będących podmiotami publicznymi, np. publiczne placówki oświatowe, muzea. Podmioty takie, np. ze względu na realizowanie zadań publicznych w tym samym obszarze, mogą przyjmować podobne rozwiązania organizacyjne i korzystać z tych samych procedur.

Przepisy RODO nie zawierają wyrażonego wprost zakazu wyznaczania przez kilka podmiotów publicznych tej samej osoby na inspektora ochrony danych poza sytuacją wskazaną w art. 37 ust. 3. Skorzystanie z takiego rozwiązania wymaga dokonania starannej analizy, czy wyznaczona osoba będzie w stanie prawidłowo wypełniać wszystkie swoje obowiązki wobec każdego administratora danych.

Trzeba mieć przy tym świadomość, że wiele z obowiązków inspektorów przewidzianych w RODO wymaga stałego zaangażowania na rzecz administratora, który inspektora wyznaczył oraz tzw. „efektywnej dostępności” inspektora dla osób z danej organizacji. Do zadań IOD należy np. bieżące monitorowanie zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami prawa oraz udzielanie informacji i rad w zakresie obowiązków wynikających z tych przepisów. Zwłaszcza w pierwszych latach stosowania nowych przepisów inspektorzy będą odgrywać ważną rolę we wspieraniu „kultury ochrony danych” i pomagać w zrozumieniu i implementacji wszystkich elementów unijnego rozporządzenia, spośród których wiele jest w naszym systemie prawa nowością.

Trudno będzie również wykonywać równolegle w wielu podmiotach zadania w zakresie punktu kontaktowego dla osób, których dane dotyczą oraz punktu kontaktowego dla organu nadzorczego. Na mocy rozporządzenia każda osoba w każdej sprawie dotyczącej jej danych ma prawo kontaktować się z wyznaczonym dla danej organizacji inspektorem. Organ nadzorczy będzie natomiast mógł wymagać od inspektora gotowości do współpracy w związku z realizacją zadań i uprawnień organu w zakresie prowadzonych postępowań, a także tzw. „uprzednich konsultacji”.

Każda osoba pełniąca funkcję DPO musi unikać konfliktu interesów. Wymóg niepowodowania konfliktu interesów jest ściśle związany z wymogiem wykonywania zadań w sposób niezależny. Zatem z pełnieniem funkcji inspektora wiążą się bardzo konkretne wymagania prawne i wymagań tych trzeba będzie sumiennie przestrzegać.

Źródło: uodo.gov.pl

 

Czy praca IOD może być kontrolowana?

Czy działania podejmowane przez IOD w związku z wykonywaniem przez niego jego zadań mogą podlegać kontroli przeprowadzanej przez administratora bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów, którym zleca on taką kontrolę, np. wewnętrznych lub zewnętrznych audytorów? Czy w jednostkach sektora finansów publicznych audytor może inspektorowi wydać zalecenia na gruncie przepisów dotyczących audytu wewnętrznego?

Niezależność IOD, o której mowa w motywie 97 RODO oraz w art. 38 RODO, jest jedną z najważniejszych gwarancji skutecznego i prawidłowego wykonywania jego zadań, a tym samym realnego zapewnienia zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami prawa.

Jednocześnie to administrator ponosi pełną odpowiedzialność za zgodne z przepisami ochrony danych osobowych przetwarzanie danych. Inspektor ochrony danych podlega bezpośrednio administratorowi i w związku z tym sposób wykonywania funkcji przez IOD musi podlegać jego kontroli, przy czym może to być kontrola wewnętrzna lub zlecona przez administratora podmiotowi zewnętrznemu. W jednym i drugim przypadku taka kontrola (audyt) musi uwzględniać niezależne funkcjonowanie (gwarancje niezależności) IOD, tak wyraźnie podkreślane w RODO. Dotyczy to również wdrożonych w danej organizacji systemów wewnętrznej kontroli (systemy oceny zgodności). Systemy te nie mogą w jakikolwiek sposób ograniczać możliwości wykonywania przez IOD jego zadań, w tym dokonywania kompleksowej, bieżącej oceny zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami prawa.

Administratorzy będący jednostkami sektora finansów publicznych w celu zapewnienia zgodnego z prawem przetwarzania danych osobowych i właściwej organizacji bezpieczeństwa informacji korzystają z pomocy zarówno audytorów, jak i inspektorów ochrony danych. Audytor wewnętrzny dokonuje systematycznej oceny kontroli zarządczej, obejmując zasięgiem swojego działania wszystkie obszary jednostki, w tym działania podejmowane przez IOD. Sposób przeprowadzania audytu wewnętrznego został określony w przepisach prawa (m.in. w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie audytu wewnętrznego oraz informacji o pracy i wynikach tego audytu), ale musi on uwzględniać przepisy RODO, w tym m.in. w art. 38 ust. 3 RODO.

Gdy audyt (kontrola) dotyczy pracy IOD, respektowanie niezależnego wykonywania jego zadań oznacza zakaz wydawania IOD przez osoby kontrolujące jakichkolwiek bezpośrednich poleceń/zaleceń odnośnie tych zadań. Ostateczne decyzje co do oceny wyników audytu dotyczącego prawidłowości wykonywania ciążących na IOD obowiązków podejmuje kierownik jednostki, a inspektor musi mieć możliwość przedstawienia swojego stanowiska. Racje obu stron powinny zostać uzasadnione i udokumentowane. Materiał ten może być przydatny w celach dowodowych w przypadkach oceny prawidłowości wykonywania funkcji IOD w kontekście jego odpowiedzialności na gruncie przepisów prawa pracy lub Kodeksu cywilnego (odpowiedzialności kontraktowej) albo odpowiedzialności karnoprawnej.

Źródło: UODO

Czy RODO wymaga podjęcia innych kroków w związku z naruszeniem?

Podobnie jak w przypadku każdego incydentu związanego z bezpieczeństwem, administrator powinien ustalić, czy naruszenie było wynikiem błędu ludzkiego lub problemu systemowego i zobaczyć w jaki sposób można zapobiec powtórce incydentu - czy to poprzez lepsze procesy, dalsze szkolenia lub inne kroki naprawcze. W celu sprawnej realizacji przez administratorów i podmioty przetwarzające obowiązków w zakresie naruszeń ochrony danych zalecane jest wdrożenie procedur. Ponadto procedura zgłaszania organowi nadzorczemu naruszeń ochrony danych osobowych oraz zawiadamiania o naruszeniach podmiotów danych, powinna być elementem kodeksu postępowania, zgodnie z art. 40 ust. 2 lit. i RODO.

Źródło: UODO

Czy różni przedsiębiorcy niewchodzący w skład tej samej grupy przedsiębiorstw mogą powołać jednego IOD?

Art. 37 ust. 2 RODO wyraźnie przewiduje możliwość powołania jednego inspektora ochrony danych przez administratorów tworzących grupę przedsiębiorstw, np. grupę kapitałową, o ile będzie można nawiązać z nim kontakt z każdej jednostki organizacyjnej. Grupa przedsiębiorstw została zdefiniowana w przepisach rozporządzenia jako przedsiębiorstwo sprawujące kontrolę oraz przedsiębiorstwa przez nie kontrolowane.

Prawodawca europejski w art. 37 ust. 2 RODO przyjął model niejako „wspólnego wyznaczenia inspektora ochrony danych” przez grupę przedsiębiorstw, ze względu na wzajemne powiązania tych przedsiębiorstw, wspólne regulacje wewnętrzne, podobne zasady i sposoby postępowania z danymi osobowymi.

Każde z przedsiębiorstw, wyznaczając na swojego inspektora tę samą osobę, będzie miało możliwość pozostawania jednocześnie w zgodzie nie tylko z warunkiem wskazanym w tym przepisie (łatwości nawiązania kontaktu z inspektorem), ale też ze wszystkimi innymi wymaganiami określonymi w przepisach prawa co do inspektorów ochrony danych. Co bardzo ważne - w takiej sytuacji możliwe będzie np. racjonalne i wspólne określenie zasad dotyczących zapewnienia takiemu inspektorowi wystarczającej ilości czasu na wypełnianie jego obowiązków, pomoc w stworzeniu planu jego pracy, a w razie potrzeby wsparcie jego funkcjonowania zespołem odpowiednich specjalistów. Inspektor obsługujący grupę podobnie funkcjonujących podmiotów ma możliwość rzetelnego poznania szczegółów ich funkcjonowania oraz obowiązujących je przepisów. Z powyższych powodów rozwiązanie przyjęte w art. 37 ust. 2 wydaje się racjonalne i uzasadnione, i można przypuszczać, że grupy przedsiębiorstw będą chciały z niego korzystać.

Regulacja przyjęta w tym przepisie nie oznacza jednak, że nie jest dopuszczalne wyznaczenie jednej osoby przez kilku administratorów danych poza wskazanym przypadkiem, czyli poza grupą przedsiębiorstw. Przepisy RODO nie zawierają bowiem zakazu w tym zakresie. W każdym przypadku skorzystania z takiego rozwiązania bezwzględnym warunkiem jest to, żeby ta osoba była w stanie autentycznie wypełniać swoje obowiązki wobec każdej obsługiwanej przez niego organizacji i to w sposób w pełni odpowiadający przepisom prawa i potrzebom konkretnego administratora danych (zobacz też odpowiedź na pytanie „Czy podmioty publiczne mogą powołać jednego IOD poza sytuacją uregulowaną w art. 37 ust. 2 RODO?”).

Źródło: uodo.gov.pl

Czy są różne rodzaje cookies?

Tak. Rozróżniamy trzy rodzaje cookies:

„Cookies” sesyjne – są to tymczasowe przechowywane w pamięci przeglądarki do momentu zakończenia sesji przeglądarki, czyli do momentu jej zamknięcia. Te cookie są obowiązkowe, aby niektóre aplikacje lub funkcjonalności działały poprawnie.

„Cookies” stałe – dzięki nim korzystanie z często odwiedzanych stron jest łatwiejsze (np. zapewniają optymalną nawigację, zapamiętują wybraną rozdzielczość, układ treści etc.). Te pliki pozostają pamięci przeglądarki przez dłuższy okres. Czas ten zależy od wyboru, którego można dokonać w ustawieniach przeglądarki.

„Cookies” podmiotów zewnętrznych – (ang. third parties cookies) – to pliki pochodzące np. z serwerów reklamowych, serwerów firm i dostawców usług (np. wyszukiwania albo map umieszczanych na stronie) współpracujących z właścicielem danej strony internetowej. Te pliki pozwalają dostosowywać reklamy – dzięki którym korzystanie ze stron internetowych może być bezpłatne – do preferencji i zwyczajów ich użytkowników. Pozwalają również ocenić skuteczność działań reklamowych (np. dzięki zliczaniu, ile osób kliknęło w daną reklamę i przeszło na stronę internetową reklamodawcy).

Źródło: wszystkoociasteczkach.pl

Czy z zewnętrznym IOD należy zawrzeć umowę powierzenia?

Z uwagi na liczne różne interpretacje  prawne,  zwracam się z prośbą o wyjaśnienie na stronie UODO  następującej kwestii, czy w przypadku zawierania umowy z zewnętrznym inspektorem ochrony danych należy posłużyć się konstrukcją powierzenia przetwarzania danych określoną w art. 28 RODO?

Wykonywanie zadań IOD przez osobę, która nie jest członkiem personelu administratora powinno następować na podstawie umowy o świadczenie usług niebędącej umową powierzenia danych.

Art. 37 ust. 6 RODO wskazuje wprost, iż inspektor ochrony danych może wykonywać swoje zadania na podstawie umowy o świadczenie usług, czyli nie musi być on pracownikiem administratora. Dopuszczalny jest zatem outsourcing tej funkcji, przy czym przedmiotem umowy z inspektorem nie są zadania administratora, a zadania wskazane w art. 39 ust. 1 RODO.

Umowa o świadczenie usług, której przedmiotem jest wykonywanie zadań IOD nie będzie umową powierzenia przetwarzania. Konieczność zawarcia umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych istnieje wówczas, gdy administrator w celu realizacji swoich celów (zadań) związanych z przetwarzaniem danych posługuje się innym, zewnętrznym podmiotem. Innymi słowy powierzenie przetwarzania powinno mieć miejsce w przypadkach, gdy administrator prowadzący działalność w określonej dziedzinie, ma potrzebę skorzystać z pomocy zewnętrznych specjalistów, których usługi będą miały charakter pomocniczy, nierzadko techniczny, wspierający działalność główną administratora. Podmiot przetwarzający jest zobowiązany do stosowania się do instrukcji przekazanych przez administratora co najmniej w odniesieniu do celu przetwarzania oraz istotnych elementów sposobu przetwarzania. Najczęściej występujące przykładowe usługi świadczone w modelu powierzenia wskazujemy w Poradniku Wskazówki i wyjaśnienia dotyczące obowiązku z art. 30 ust. 1 i 2 RODO jako:

  • przechowywanie danych klienta (administratora) rozumiane jako udostępnienie zamawiającemu określonej przestrzeni dyskowej w infrastrukturze przetwarzającego na przechowywanie danych, którymi zlecający (administrator) sam zarządza i decyduje o tym, jakie dane tam przechowuje – np. wykonuje kopie zapasowe danych elektronicznych;
  • udostępnianie klientowi (administratorowi) mocy obliczeniowej procesorów, przestrzeni pamięci operacyjnej i dyskowej lub innych usług na potrzeby instalacji i eksploatacji usług przetwarzania, którymi zamawiający w pełni zarządza – dostarczanie infrastruktury informatycznej;
  • udostępnienie klientowi (administratorowi) określonej platformy programistycznej (np. serwera www wraz z odpowiednim oprogramowaniem do prowadzenia własnej strony internetowej);
  • wykonywanie na zamówienie klienta (zamawiającego) określonych usługi w zakresie konfiguracji sprzętowej, programowej, w tym zabezpieczeń udostępnionych mu serwerów, innych urządzeń komputerowych oraz oprogramowania – usługi administracyjne i konserwacyjne;
  • wykonywanie na zamówienie klienta (zamawiającego) usług programistycznych, w tym aktualizacji oprogramowania na okoliczność zmieniających się przepisów prawnych lub wymagań klienta – usługi programistyczne itp.
  • samo przechowywanie dokumentacji podatkowej, księgowej, kadrowej i medycznej;
  • prowadzenie dokumentacji podatkowej, księgowej, kadrowej;
  • archiwizacja danych elektronicznych;
  • skanowanie i digitalizacja danych;
  • niszczenie nośników informacji.

Inne przykłady przypadków uzasadniających skorzystanie z konstrukcji powierzenia przetwarzania danych można znaleźć np. w odpowiedzi na pytanie: Czy Centra Usług Wspólnych mogą powołać jednego IOD dla wszystkich obsługiwanych jednostek? Czy świadczenie usługi kolokacji implikuje konieczność zawarcia umowy powierzenia? (Newsletter UODO dla IOD Wydanie 3 (marzec 2020, str. 5)

Natomiast przedmiotem umowy o świadczenie usług, o której mowa w art. 37 ust. 6 RODO, powinny być zadania wskazane w art. 39 ust. 1 RODO, realizowane przy spełnieniu warunków określonych w przepisach tego aktu, w sposób gwarantujący inspektorowi niezależność. Administrator i podmiot przetwarzający mają m.in. obowiązek zapewnić, aby inspektor nie otrzymywał instrukcji dotyczących wykonywania swoich zadań (art. 38 ust 4 RODO).

Dostęp do danych osobowych niezbędnych (zewnętrznemu) IOD do wykonywania jego zadań wynika z przepisów prawa. Art. 38 ust. 2 RODO stanowi, że administrator oraz podmiot przetwarzający wspierają inspektora ochrony danych w wypełnianiu przez niego zadań, o których mowa w art. 39, zapewniając mu m.in. dostęp do danych osobowych i operacji przetwarzania. W kontekście dostępu do danych należy podkreślić, że ust. 5 ww. tego artykułu zobowiązuje IOD do zachowania tajemnicy lub poufności co do wykonywania swoich zadań - zgodnie z prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego.

W kontekście przedstawionego zagadnienia warto pamiętać, że możliwość wykonywania przez osobę, z którą zawierana jest umowa o świadczenie usług, zadań innych niż określone w RODO ograniczona jest zakazem występowania w tym zakresie konfliktu interesów (art. 38 ust. 6 RODO).

Warto również nadmienić, że Grupa Robocza art. 29 w  Wytycznych dotyczących inspektorów ochrony danych (WP 243) podkreśla, że w przypadku gdy funkcję IOD pełni osoba spoza organizacji administratora- biorąc pod uwagę fakt, iż IOD posiada wiele zadań - administrator albo podmiot przetwarzający musi mieć pewność, że jeden IOD, z zespołem, jeśli jest to niezbędne, pozytywnie wypełni swoje obowiązki pomimo wyznaczenia go dla kilku podmiotów i organów publicznych (str. 11 – 12 Wytycznych). W odpowiedzi na pytanie Czy podmioty publiczne mogą powołać jednego IOD poza sytuacją uregulowaną w art. 37 ust. 3 RODO? wyjaśniamy, że skorzystanie z rozwiązania określonego  w art. 37 ust. 3 RODO wymaga dokonania starannej analizy, czy wyznaczona osoba będzie w stanie prawidłowo wypełniać wszystkie swoje obowiązki wobec każdego administratora danych. Trzeba mieć przy tym świadomość, że wiele z obowiązków inspektorów przewidzianych w RODO wymaga stałego zaangażowania na rzecz administratora, który inspektora wyznaczył oraz  tzw. „efektywnej dostępności” inspektora dla osób z danej organizacji.

Źródło: UODO

Czy z zewnętrznym IOD wykonującym zadania dla banku należy zawrzeć umowę powierzenia?

Czy w przypadku, gdybyśmy zdecydowali się na zawarcie umowy na świadczenie usługi Inspektora Ochrony Danych w banku przez podmiot zewnętrzny, należy również zawrzeć umowę powierzenia przetwarzania danych z tym podmiotem?

W przypadku gdy administratorem jest bank, w pierwszej kolejności należy mieć na uwadze, że prawidłowe wykonywanie zadań przez IOD wiąże się z zapewnieniem mu dostępu do danych objętych tajemnicą bankową. Zgodnie z RODO, administrator zobowiązany jest zapewnić, by inspektor ochrony danych był właściwie i niezwłocznie włączany we wszystkie sprawy dotyczące ochrony danych osobowych. Musi on również wspierać inspektora ochrony danych w wypełnianiu przez niego zadań, o których mowa w art. 39, zapewniając mu zasoby niezbędne do wykonania tych zadań oraz dostęp do danych osobowych i operacji przetwarzania (art. 38 ust. 1 i 2 RODO).

A zatem do prawidłowego wykonywania zadań IOD niezbędny jest dostęp do informacji dotyczących przetwarzania danych osobowych, do samych danych osobowych, jak i operacji przetwarzania. Dlatego też warto rozważyć, czy najlepszym rozwiązaniem nie byłoby wyznaczenie do pełnienia funkcji IOD pracownika banku. Jeśli miałaby to być osoba wykonująca obowiązki na podstawie umowy o świadczenie usług, to do umowy takiej zastosowanie powinien mieć art. 6a ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo bankowe który umożliwi zapoznanie się przez IOD z informacjami objętymi tajemnicą bankową. Jak wskazuje bowiem art. 104 ust. 2 pkt 2 lit. a Prawa bankowego, obowiązek zachowania tajemnicy bankowej, o którym mowa w art. 104 ust. 1 Prawa bankowego, nie dotyczy przypadków, w których bank, zgodnie z art. 6a ust. 1 i art. 6b-6d, powierzył wykonywanie, stale lub okresowo, czynności związanych z działalnością bankową. Przy czym podmioty oraz osoby w nich zatrudnione, którym, zgodnie z m.in. przepisem art. 104 ust. 2 pkt 2 lit. a Prawa bankowego udzielono lub ujawniono informacje objęte tajemnicą bankową, mogą wykorzystać te informacje wyłącznie w celu zawarcia i wykonania umów, o których mowa m.in. w ust. 2 pkt 2 lit. a Prawa bankowego (art. 104 ust. 5 Prawa bankowego). Ponadto zgodnie art. 38 ust. 5 RODO, inspektor ochrony danych jest zobowiązany do zachowania tajemnicy lub poufności co do wykonywania swoich zadań zgodnie z prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego.

Wykonywanie zadań IOD przez osobę, która nie jest członkiem personelu administratora, powinno następować na podstawie umowy o świadczenie usług niebędącej umową powierzenia danych. Art. 37 ust. 6 RODO wskazuje wprost, iż inspektor ochrony danych może wykonywać swoje zadania na podstawie umowy o świadczenie usług, czyli nie musi być on pracownikiem administratora (banku). Dopuszczalny jest zatem outsourcing tej funkcji, przy czym przedmiotem umowy z inspektorem nie są zadania administratora, a zadania wskazane w art. 39 ust. 1 RODO. Szerzej na ten temat pisaliśmy na naszej stronie w zakładce Inspektor Ochrony Danych/Wyznaczenie i status IOD, w odpowiedzi na pytanie Czy z zewnętrznym IOD należy zawrzeć umowę powierzenia?.


Źródło: UODO

Czy zastępca IOD powinien być wyznaczony na stałe?

Jak należy rozumieć słowo „wyznaczyć” użyte w art. 11a ustawy o ochronie danych osobowych? Zgodnie z tym przepisem administrator, który wyznaczył IOD, może wyznaczyć osobę zastępującą inspektora w czasie jego nieobecności. W związku z tym w niektórych komentarzach do przepisów o ochronie danych osobowych wskazuje się, że osoba zastępująca inspektora ochrony danych nie powinna być wyznaczana na stałe, a jedynie na czas jego nieobecności. Jednak czy właściwe rozumienie przepisu nie powinno być inne? Czy nie powinno się ustanowić w strukturze organizacyjnej stanowiska zastępcy? Czy zatrudnienie na stanowisku zastępcy nie powinno być stałe, choćby dlatego, że taka osoba musi posiadać stosowne kwalifikacje zawodowe? Za takim podejściem przemawiałoby ponadto to, że nieobecność IOD może być planowa, ale częściej jest nieplanowa, i trudno sobie wyobrazić każdorazowe zawiadamianie Prezesa UODO o tych faktach (wyznaczony, odwołany). Taka praktyka wprowadza dużo zamieszania, podważa znaczenie inspektorów i jest krytycznie odbierana przez pracowników.

RODO nakłada na administratora konkretne obowiązki wobec funkcjonującego w jego organizacji inspektora ochrony danych, a sposób ich realizacji zależy od specyfiki danego administratora (m.in. jego wielkości, struktury, rodzaju działalności) i prowadzonego przez niego przetwarzania danych (m.in. charakteru, zakresu, kontekstu i celów przetwarzania). W zależności od tych czynników administrator musi zapewnić IOD właściwe warunki funkcjonowania, które umożliwią mu skuteczne i prawidłowe wykonywanie zadań.

Udzielanie IOD wsparcia w wypełnianiu przez niego zadań, w tym zapewnianie mu niezbędnych do tego zasobów, to jeden z obowiązków administratora, wyrażony wprost w 38 ust. 2 RODO. Jak wyjaśnia Grupa Robocza Art. 29 w swoich Wytycznych dotyczących inspektora ochrony danych, w zależności od rozmiaru i struktury organizacji przydatne może być powołanie zespołu inspektora ochrony danych (IOD i jego pracowników).

W skład zespołu IOD wchodzić może osoba (osoby) zastępujące inspektora w czasie jego nieobecności. Możliwość powołania takiej osoby stwarza administratorowi art. 11a ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. Przepis ten odczytywany literalnie wskazuje, że administrator może w każdym czasie wyznaczyć zastępcę IOD, który będzie pełnił tę funkcję podczas nieobecności IOD. W gestii administratora jest zatem decyzja, czy wyznaczyć stałego zastępcę (bez konieczności wyznaczania i odwoływania podczas poszczególnych nieobecności IOD), czy będzie wyznaczał zastępcę doraźnie jedynie na czas faktycznej nieobecności inspektora.

Niemniej kolejne ustępy tego artykułu wskazują, że osoba zastępująca inspektora musi spełniać kryteria kwalifikacyjne wynikające z art. 37 ust. 5 i 6 RODO, czyli analogiczne jak IOD. W związku z wykonywaniem obowiązków inspektora w czasie jego nieobecności do osoby go zastępującej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące inspektora (art. 11a ust. 2). Ponadto zgodnie z art. 11a ust. 3 ustawy o ochronie danych osobowych, do wyznaczenia osoby zastępującej inspektora stosuje się art. 10 i art. 11 tej ustawy. Oznacza to, że administrator lub podmiot przetwarzający, który zdecyduje się na wyznaczenie zastępcy IOD, zobowiązany jest zawiadomić Prezesa UODO o jego wyznaczeniu oraz dokonywać innych zawiadomień dotyczących zmiany danych lub odwołania zastępcy, a także zobowiązany jest do publikowania jego imienia, nazwiska oraz adresu poczty elektronicznej lub numeru telefonu na swojej stronie internetowej (a jeżeli nie prowadzi własnej strony internetowej, w sposób ogólnie dostępny w miejscu prowadzenia działalności).

Rozwiązanie polegające na wyznaczeniu stałego zastępcy IOD nie tylko pozwala zapewnić ciągłość wykonywania zadań IOD, ale też  - ze względu na to, że osoba taka musi mieć odpowiednie, takie jak IOD przygotowanie merytoryczne (zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych) - może stanowić realne i ciągłe wsparcie administratora (i obsługującego go IOD). W tym zakresie słuszne są przedstawione w przytoczonym pytaniu IOD zapatrywanie i argumentacja, że warto zmierzać do rozwiązań o stałym, długookresowym charakterze. Wskazują na to nie tylko potrzeba przyjmowania efektywnych rozwiązań w celu rzetelnego przestrzegania zasad ochrony danych osobowych, ale też względy pragmatyczne związane ze sposobem ukształtowania przez polskiego ustawodawcę przepisów dotyczących osoby zastępującej IOD, w tym z obowiązkiem zawiadamiania Prezes UODO o osobie wyznaczonej do zastępowania IOD.

Powołanie na stałe „zastępcy” posiadającego odpowiednią wiedzę i przygotowanie służyłoby zapewnieniu ciągłości działania IOD podczas jego nagłej lub planowanej nieobecności (np. choroba, urlop). W czasie obecności IOD „osoba zastępująca” mogłaby np. na bieżąco współpracować z inspektorem ochrony danych w celu omówienia istotnych spraw, dzięki czemu znałaby specyfikę aktualnych działań administratora i inspektora.

Warto nadmienić, że w opinii UODO dopuszczalne jest, by administrator wyznaczył dwie osoby zastępujące inspektora ochrony danych. Jedna realizowałaby zadania IOD podczas jego nieobecności, a druga wówczas, gdyby w pracy nie było zarówno IOD, jak i tej pierwszej, zastępującej go osoby (więcej informacji w tym zakresie znajduje się w wydaniu 10 newslettera UODO dla IOD (październik 2020) str. 2).

Źródło: UODO

Czy „cookies” są niebezpieczne?

Nie, pliki „cookies” to małe kawałki tekstu. Nie są programami komputerowymi i nie mogą być wykorzystywane jako kody. Ponadto, nie mogą być także wykorzystywane do rozpowszechniania wirusów i każdy użytkownik ma możliwość samodzielnego zarządzania plikami „cookies”. Umożliwiają to np. przeglądarki internetowe, z których korzystamy.

Źródło: wszystkoociasteczkach.pl

Czyje dane osobowe są przetwarzane w systemie Eurodac?

W systemie Eurodac odnotowuje się odciski palców następujących kategorii osób, które mają co najmniej 14 lat życia:

  1. cudzoziemców ubiegających się o azyl,
  2. osób zatrzymanych przez właściwe organy kontrolne w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy lądowej, morskiej lub powietrznej Państwa Członkowskiego przybywającej z terytorium państwa trzeciego i nie podlegających zawróceniu,
  3. cudzoziemców nielegalnie przebywających na terytorium Państwa Członkowskiego, w celu sprawdzenia czy cudzoziemiec ten nie złożył wcześniej wniosku o udzielenie azylu w innym Państwie Członkowskim,

W systemie oznaczane są dodatkowo dane osób, którym jedno z państw członkowskich UE przyznało ochronę międzynarodową.

Rozporządzenie Eurodac ustanawia ponadto warunki, na jakich wyznaczone organy państw członkowskich oraz Europejski Urząd Policji (Europol) mogą występować z wnioskiem o porównanie danych daktyloskopijnych z danymi przechowywanymi w systemie centralnym na potrzeby ochrony porządku publicznego.

 Źródło: uodo.gov.pl

Czym są „cookies” (ciasteczka)?

To niewielkie informacje nazywane ciasteczkami (z ang. cookie – ciastko), wysyłane przez serwis internetowy, który odwiedzamy i zapisywane na urządzeniu końcowym (komputerze, laptopie, smartfonie), z którego korzystamy podczas przeglądania stron internetowych.

Wszystkie działające w internecie serwisy – wyszukiwarki, strony informacyjne, newsowe, sklepy internetowe, strony urzędów państwowych i innych instytucji publicznych, mogą prawidłowo działać dzięki wykorzystaniu „cookies”.

Ciasteczka umożliwiają m.in. zapamiętanie naszych preferencji i personalizowanie stron internetowych w zakresie wyświetlanych treści oraz dopasowania reklam. Dzięki „cookies” możliwe jest też rejestrowanie produktów i usług czy głosowanie w internetowych ankietach.

Źródło: wszystkoociasteczkach.pl