Proszę o podanie podstawy prawnej instytucji przyczynienia oraz przekazanie przykładowego orzecznictwa jej poświęconego ?
Podstawy prawne dla instytucji przyczynienia zawiera art. 362 k.c., który stanowi, że jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Przyczynienie się poszkodowanego do szkody (por. też pytanie powyżej), w praktyce wywołuje wiele problemów zarówno w praktyce likwidacji szkód osobowych jak i w orzecznictwie sądowym. Tytułem przykładów orzecznictwa poświęconego przyczynieniu poniżej wskazujemy kilka orzeczeń obrazujących omawianą instytucję. Przykładem z orzecznictwa sądowego, gdzie uwzględniono przyczynienie się poszkodowanego może być wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 1983r. (sygn. akt II CR 212/83) gdzie stwierdzono, że kierujący pojazdem, który jadąc po zmroku bez włączonych świateł zderzył się czołowo innym pojazdem, przyczynił się do powstania szkody. Podobnie, co znajduje wyraz w szeregu orzeczeń sądowych, osoba, która decyduje się na jazdę samochodem z kierowcą będącym w stanie nietrzeźwym, przyczynia się do odniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdy nietrzeźwość kierowcy pozostaje w związku z wypadkiem (spożywanie alkoholu z takim kierowcą przed jazdą uważa się za znaczne przyczynienie się do powstania szkody) analogicznie m.in. wyrok SN z dnia 2 grudnia 1985 r. (sygn. akt IV CR 412/85). Tym nie mniej każdą sprawę należy analizować z uwzględnieniem ogółu okoliczności faktycznych i tak sam fakt, iż pieszy w chwili najechania go przez samochód był w stanie nietrzeźwym nie stanowi, że przyczynił się on do powstania szkody (konieczne jest udowodnienie, iż nietrzeźwość miała wpływ na powstanie wypadku lub jego rozmiar) analogicznie SN w wyroku z dnia 27 listopada 1974r. (sygn. akt II CR 647/74). Podobnie, jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 1976r. (sygn. akt II CR 690/75) brak umiejętności wyprowadzenia samochodu z poślizgu nie stanowi o tym, iż kierowca przyczynił się do powstania szkody. Omawiając przyczynienie trzeba bezwzględnie pamiętać także, że małoletniemu nie można przypisać wyłącznej winy za zdarzenie natomiast można w jego przypadku mówić o znacznym przyczynieniu (por. art. 426 k.c.). Dał temu wyraz Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 września 1975r. (sygn. akt III CZP 8/75), gdzie stwierdzono, iż zachowanie małoletniego poszkodowanego, któremu z powodu wieku winy przypisać nie można, może stosownie do art. 362 k.c. uzasadnić zmniejszenie odszkodowania należącego od osoby odpowiedzialnej za szkodę. Tym samym w żadnym przypadku nie można w całości odmówić wypłaty świadczeń takim małoletnim, a możliwe jest wyłącznie zastosowanie wobec nich instytucji przyczynienia. Warto na koniec wspomnieć, że instytucja przyczynienia często bywa mylona z instytucją stosownego obniżenie świadczenia z poprzednio obowiązującego 816 k.c. - nie jest przyczynieniem ale jest z nim powszechnie mylone. Przykładem orzeczenia sądowego opisującego stosownego obniżenie świadczenia z 816 k.c. jest orzeczenie Sądu Apelacyjnego z dnia 20 grudnia1994r. (syn. akt I ACr 459/94) gdzie sąd stwierdził, iż oddanie szybkiego zachodniego pojazdu do prowadzenia osobie użytkującej na co dzień Fiata 126p, a więc o znacznie niższych parametrach technicznych, na dodatek w warunkach nocnych, stąd przy gorszej widoczności i nieprzystosowaniu organizmu do jazdy nocnej i to przy śliskiej, bo mokrej nawierzchni, zwiększa ryzyko zaistnienia wypadku i w świetle poprzednio obowiązującego art. 816 k.c. uzasadnia stosowne obniżenie odszkodowania, do jakiego z mocy ubezpieczenia AC zobowiązany jest ubezpieczyciel.
