Europejski Bank Centralny to najważniejsza instytucja UGW, utworzona na bazie Europejskiego Instytutu Walutowego. Formalna inauguracja działalności nastąpiła 1 czerwca 1998 r. Jest on instytucją niezależną od państw członkowskich, mającą osobowość prawną.
EBC jest odpowiedzialny za realizację zadań ESBC, czyli za:
prowadzenie dla strefy euro jednolitej polityki pieniężnej, której głównym celem jest stabilizacja cen,
prowadzenie operacji walutowych,
utrzymanie oficjalnych rezerw walutowych i zarządzanie nimi,
zapewnienie właściwego funkcjonowania systemów płatniczych.
EBC ma wyłączne prawo do wyrażania zgody na emisję banknotów w obszarze UGW. Banknoty może emitować sam EBC lub narodowe banki centralne krajów członkowskich UGW.
Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem. Organami decyzyjnymi EBC są: Rada Prezesów, Zarząd i Rada Ogólna.
