Czy śmierć kredytobiorcy powoduje natychmiastową wymagalność zaciągniętego kredytu?
Wymagalność roszczenia to stan, w którym wierzyciel (w niniejszym kazusie – bank) uzyskuje możliwość skutecznego żądania zaspokojenia swojej wierzytelności, a dłużnik zostaje obarczony obowiązkiem spełnienia świadczenia. Przed terminem wymagalności wierzyciel nie ma bowiem prawa domagać się od dłużnika płatności jego należności. W sytuacji, kiedy dłużnik nie reguluje spoczywającego na nim długu, wierzycielowi przysługuje prawo, aby wystąpić do sądu z powództwem o zapłatę, bez obawy oddalenia roszczenia jako przedwczesnego.
W przypadku kredytu udzielanego konsumentowi, co do zasady termin wymagalności roszczenia jest określany dla każdej z rat pojedynczo. Wobec tego, termin wymagalności jednej raty kredytowej będzie różnić się od terminu wymagalności innych rat kredytu.
Obecnie, nie obowiązuje żaden przepis prawny, który powodowałby natychmiastową wymagalność kredytu w razie śmierci kredytobiorcy. Decydującą rolę będzie pełnić wobec tego umowa kredytu, której zapisy każdy kredytobiorca musi przeanalizować we własnym zakresie. Jeśli zabraknie w jej treści odpowiedniego postanowienia umownego dotyczącego natychmiastowej wymagalności kredytu, wówczas zadłużenie kredytowe wejdzie w skład spadku po zmarłym jako jedno z pasywów (długów) spadkowych po spadkodawcy. Do przedawnienia będzie stosować się ogólne przepisy k.c. – termin wymagalności rat kredytu będzie następować osobno dla każdej z rat zobowiązania.
Z praktyki banków wynika, że określone zdarzenia losowe, takie jak choćby śmierć kredytobiorcy, faktycznie mogą powodować natychmiastową wymagalność całej części kredytu pozostałej do spłaty w dniu wystąpienia zdarzenia losowego. Takie postanowienie musi jednak znaleźć się w treści umowy kredytu (por.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 kwietnia 2018 r., sygn. akt: V ACa 54/17). Zwarcie w umowie klauzul regulujących natychmiastową wykonalność roszczenia nie stoi w sprzeczności z obecnie obowiązującymi przepisami prawnymi.
