Czy zakład ubezpieczeń może odmówić wypłaty odszkodowania za kradzież pojazdu powołując się na zapis, iż pojazd został nielegalnie wprowadzony na polski obszar celny ?
Tak, w tego typu sytuacjach zakład ubezpieczeń w części przypadków może odmówić wypłaty odszkodowania, co potwierdził w swoim orzeczeniu z dnia 12 czerwca 2007 roku (sygn. akt XVII AmC 103/07) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który w uzasadnieniu wyroku uznał, iż ubezpieczyciel stosownie do treści art. 805 kodeksu cywilnego ma prawo z uwagi na uzasadnioną ochronę własnego interesu wyłączyć z zakresu swojego świadczenia odpowiedzialność za szkody powstałe w pojazdach nielegalnie wprowadzonych na polski obszar celny w sytuacji, gdy fakt ten ujawni się po zawarciu umowy ubezpieczenia. Zapis ten stanowi również uzasadnioną podstawę do odmowy zawarcia umowy ubezpieczenia, o ile okoliczność ta znana byłaby przed zawarciem umowy. W ocenie Sądu poza przypadkami wprowadzenia pojazdu na polski obszar celny w wyniku dokonanego przestępstwa ( np. przestępstwa fałszerstwa, kradzieży ), zgodnie z treścią art. 815 § 1 i 3 kodeksu cywilnego ubezpieczyciel mógłby się uwolnić od odpowiedzialności tylko wówczas, gdyby ubezpieczający podał niezgodne z prawdą okoliczności, o które był pytany przez ubezpieczyciela i o ile okoliczności te miały wpływ na zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku objętego umową. Jednocześnie Sąd uznał, za niedozwoloną klauzulę umowną definicję nielegalnie wprowadzonego pojazdu zawartą przez TUiR Warta S.A. w ogólnych warunkach ubezpieczenia (o.w.u.) pojazdów lądowych od uszkodzeń autocasco (AC). Uznanie przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanowienia umowy za niedozwolone oznacza, iż zapis taki konsumenta nie wiąże i ubezpieczyciel nie może skutecznie się na takie postanowienie powoływać. Sąd uznał za niedozwolony zapis o treści: ?Pojazd nielegalnie wprowadzony na polski obszar celny jest to pojazd wprowadzony do kraju z zachowaniem obowiązku określonego w punkcie 1, lecz bez zachowania obowiązku podania w zgłoszeniu celnym lub innym dokumencie, danych zgodnych z rzeczywistością bądź, gdy naruszono ograniczenia w obrocie?. W szczególności Sąd uznał, iż zapis ten zawiera oczywiste, nieprecyzyjne sformułowania takie jak ?innym dokumencie?, ?dane zgodne z rzeczywistością?, ?naruszono ograniczenia w obrocie?, bowiem stanowi podstawę do dowolności interpretacyjnej i uznaniowości zakładu ubezpieczeń, co do tego o jakie dane chodzi, w jakich dokumentach, co oznacza zgodność z rzeczywistością i jakie jest ich znaczenie, a zatem to nie udowodnione fakty, a dowolna interpretacja ubezpieczyciela może stanowić o treści umowy ubezpieczenia i obowiązku jej wykonania. Z powyższych względów, jeżeli zakład ubezpieczeń odmówi wypłaty odszkodowania wskazując na tę przyczynę należy przede wszystkim szczegółowo zapoznać się z podaną przez zakład ubezpieczeń podstawą odmowy wypłaty odszkodowania, czyli powołaniem się przez Ubezpieczyciela na zapis znajdujący się w ogólnych warunkach ubezpieczenia (o.w.u.). Za niedozwolone postanowienie mogą bowiem zostać uznane zapisy innych zakładów ubezpieczeń, których treść postanowień jest o zbliżonej treści do klauzuli opisanej powyżej. W opinii Rzecznika, zakład ubezpieczeń powołując się zapis o nielegalności wprowadzonego pojazdu na polski obszar celny musi udowodnić fakt nielegalnego wprowadzenia pojazdu na polski obszar celny, inaczej mówiąc wykazać, iż pojazd został wprowadzony wbrew obowiązującym przepisom, na podstawie dowodów zebranych przez właściwe organy ścigania bądź też wykazać, iż nie ponosi odpowiedzialności za skutki okoliczności, które nie zostały podane do jego wiadomości we wniosku o ubezpieczenie albo przed zawarciem umowy w innych pismach.
